تبیین هویت اردستان با ثبت جهانی مساجد جامع

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- علیرضا صفاری‌فر: مساجد جامع عمدتاً به بزرگ‌ترین مسجد هر شهر اطلاق می‌شود که برای گردهمایی‌های عبادی، سیاسی و مراسم‌های مذهبی به کار می‌رود.

ثبت جهانی مساجد، علاوه‌بر حفظ و معرفی بهتر این شاهکارهای معماری به تقویت هویت فرهنگی ایران و جذب بیشتر گردشگران کمک شایانی خواهد کرد و در این مسیر اردستان با دارا بودن بناها و مساجد تاریخی قابل توجه، فرصتی مثال‌زدنی برای این امر است.

مسجد جامع اردستان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی این شهر است که ساخت آن را به معمار مشهور، «استاد محمود اصفهانی» نسبت می‌دهند. این مسجد یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران محسوب می‌شود که از آن به‌عنوان نخستین مسجد دوطبقه تاریخ اسلام و دومین مسجد چهار ایوانی جهان اسلام نیز یاد می‌کنند.

مسجد جامع زواره که به مسجد جمعه شهرت دارد، یکی از جاهای دیدنی زواره محسوب می‌شود. از این مسجد با عنوان نخستین مسجد جامع چهارایوانی تاریخ جهان اسلام یاد می‌کنند. مسجد جامع زواره در ۱۲ اسفند سال ۱۳۱۵، با شماره ثبت ۲۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مساجد جامع تاریخی شهرستان یک شناسنامه پیشینیان محسوب می‌شود

حجت الاسلام حسن دهشیری، امام‌جمعه اردستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: مساجد محل عبادت، نیایش و برنامه‌های مذهبی و معنوی است و بندگان خدا در مساجد به عبادت می‌پردازند بنابراین ثبت جهانی مسجد اگر به‌معنای محدود کردن عبادت و برنامه‌های اصلی مسجد باشد با آن مخالفیم.

وی افزود: در صورتی که ثبت جهانی مسجد محدودیتی برای عبادت و برنامه‌های اصلی مساجد ایجاد نکند مشکلی ندارد و مردم در کنار عبادت از تماشای این بنای تاریخی و زیبایی‌های آن لذت می‌برند.

امام جمعه اردستان تاکید کرد: مساجد جامع تاریخی شهرستان یک شناسنامه پیشینیان محسوب شده و فرهنگ در معرض دید عموم است. همچنین این بناهای تاریخی شناسنامه شهرستان اردستان محسوب می‌شوند.

دهشیری خاطرنشان کرد: پیشینیان با دید مذهبی و وسیع خود این بناهای تاریخی را در گذشته بنا کردند و باستان‌شناسان امروزی بعد از بازدید از این بناهای تاریخی نسبت به معماری بنا شگفت‌زده می‌شوند.

وی بیان کرد: ثبت جهانی مسجد علاوه بر برخی موارد تأمین هزینه برای بنا، یک پشتوانه‌ای عالی نیز در حفظ و حراست از بناهای تاریخی خواهد بود تا به بنا آسیب وارد نشود.

پروژه ثبت جهانی مساجد از سال گذشته آغاز شده است، ایران نیز یکی از مراکز اصلی تمدن اسلامی است و در در بین ۳۰ استان کشور رقابت برای ثبت جهانی ۲۰ مسجد است که ۱۰ درصد آن برای اردستان پیشنهاد داده شده است‌.

۲ کاندیدای ثبت جهانی مساجد در اردستان و زواره قرار گرفته است

محسن حیدری، فرماندار اردستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در حوزه ثبت جهانی مساجد و بناهای تاریخی چند مرحله وجود دارد که یک مرحله آن تهیه مدارک و مستندات و تاییدیه‌های شهرستانی و استانی است و در مرحله بعد ارزیابی از بنای تاریخی توسط یونسکو انجام می‌شود.

وی افزود: در شهرستان اردستان موضوع ثبت جهانی مسجد جامع اردستان و زواره مطرح است البته مسجد خسرو اردستان و پامنار زواره را هم اعلام کردیم اما به‌دلیل محدودیت در لیست کاندیدای ثبت جهانی قرار نمی‌گیرد.

فرماندار اردستان بیان کرد: شهر اصفهان ۶ مسجد تاریخی کاندید ثبت جهانی دارد و از میان ۱۱ کاندید ثبت جهانی در استان اصفهان، تعداد دو کاندید در اردستان و زواره قرار گرفته است.

حیدری اضافه کرد: الزاماتی برای ثبت جهانی مساجد وجود دارد که باید تا قبل از فروردین ماه مدارک و مستندات ارائه شود همچنین مقداری بهسازی محیطی نیز به سبکی که مدنظر بوده و تاییدیه بگیرد باید انجام شود.

وی یادآور شد: در بین ۳۰ استان کشور رقابت برای ثبت جهانی ۲۰ مسجد است که ۱۰ درصد آن برای اردستان پیشنهاد داده شده و حدود ۴۰ درصد آن تقریباً در استان اصفهان قرار دارد که برای اردستان به نسبت استان ۲۵ درصد پیشنهاد داده شده است.

نرگس بهشاد رئیس اداره میراث فرهنگی اردستان به خبرنگار مهر گفت: در شهرستان اردستان دو مسجد کاندیدای ثبت جهانی بوده و این در حالی است که در برخی استان‌های کشور با جاذبه تاریخی بیشتر یک مسجد در تمام استان در لیست کاندیدای ثبت جهانی قرار گرفته و این اهمیت موضوع را نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: مدارک و مستندات باید تا فروردین آماده شود که بعد از آن تا شهریور ماه مرحله تدوین مدارک و مستندات است و سه ماه نیز بازنگری می‌شود سپس مدارک به یونسکو ارسال خواهد شد که در نهایت بازدید ارزیابان یونسکو از بنای تاریخی در شهرستان انجام می‌شود.

رئیس اداره میراث‌فرهنگی اردستان یادآور شد: تعیین عرصه و حریم، گردآوری طرح‌های اجرا شده مرتبط با اثر، جمع‌آوری اسناد مالکیتی و ثبتی اثر و معرفی اثر در قالب کتاب‌ها و مقاله‌های مختلف از جمله اقداماتی است که در حوزه جمع‌آوری مدارک و مستندات باید انجام شود.

بهشاد بیان کرد: موارد مرتبط با آثار تاریخی که توسط کارشناسان اعلام می‌شود باید در راستای ثبت جهانی مسجد برطرف شود و برای برخی از این موارد نیاز به مقداری هزینه دارد که باید با همکاری مسئولان، تأمین شود.

ثبت جهانی مساجد در حوزه معرفی هویت و شناسنامه شهرستان یک مزیت است‌، مساجد جامع در هر شهری مدال افتخار، شناسنامه و هویت مردم شهرستان هستند و ضرورت دارد که در حفظ و نگهداری این بناهای تاریخی کوشید.