آیا افزایش قیمت طلا و خرید سکه، زکات و خمس را واجب می کند؟
به گزارش خبرنگار مهر، یکی از مهمترین واجبات دین مبین اسلام که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد، فراگیری احکام دین است که درک و فهم درست نسبت به مسائل آن و عمل بر طبق آن تضمین کننده سعادت انسان است. کسی که اسلام را به عنوان دین خود بر می‌گزیند باید برنامه‌های آن را به طور کامل در همه قلمروهای زندگی خود بپذیرد و رفتار و عملکرد خویش را مطابق با احکام دین تنظیم نماید، انجام چنین تکلیفی می‌طلبد فرد مسلمان نسبت به مقدار مورد نیازش از احکام دین که به آن احتیاج دارد و برایش پیش می‌آید، شناخت پیدا کند تا بتواند آن را در زندگی خود اجرا نماید، بر این اساس قرآن کریم و روایات ائمه هدی (علیهم‌السلام) بر این موضوع تأکید بسیار نموده و همگان را به یاد گرفتن احکام دین تشویق و ترغیب کرده‌اند و از ضررهای فراوان آشنا نبودن با احکام الهی برحذر داشته‌اند.
یکی از موضوعاتی که این روزها مبتلا به برخی می‌باشد این است که سکه طلا، انواع طلاها از جمله طلای آب شده و… را به عنوان سرمایه گذاری خریداری می‌کنند. حال سوالاتی که مطرح می‌شود این است که آیا سکه طلا خمس دارد؟ آیا سکه طلا زکات دارد؟ آیا طلای آب شده خمس دارد؟ آیا افزایش قیمت سکه تأثیری در زکات دارد؟ خرید و نگهداری سکه طلا و سایر طلاها مشمول حکم زکات می‌باشد یا نه؟ آیا خرید و نگهداری از طلا مشمول احکام خمس می‌شود یا نه؟ آیا افزایش قیمت طلا و سکه و سودی که از این افزایش نصیب انسان می‌شود مشمول زکات و خمس می‌شود یا نه.
حضرت آیت الله خامنه ای
اگر شخصی سکه طلا به قصد فروش خریداری نماید، قیمت خرید و همچنین ترقی قیمت آن در سر سال خمسی متعلق خمس می‌شود ولو نفروخته باشد و اگر به قصد فروش نخریده باشد، فقط قیمت خرید خمس دارد.
پرسش: آیا به طلای زینتی زنان و یا سکه طلا زکات تعلق می‌گیرد؟
پاسخ: به طور کلی طلای مسکوک اگر به شکل سکه در معاملات رایج باشد، زکات دارد و البته باید یک سال در ملک انسان بوده و به حدّ نصاب رسیده باشد؛ بدین جهت سکه طلا در زمان ما که سکه رایج معاملی محسوب نمی‌شود، زکات ندارد.
پرسش: آیا اصل سرمایه و سود آن خمس دارد؟
پاسخ: اگر به مقداری باشد که با پرداخت خمس آن، درآمد کسب با بقیه وافی به هزینه‌ی زندگی او نیست و یا این که کسب با بقیه، مناسب با شأن عرفی او نباشد خمس ندارد.
پرسش: اگر کسی طلای مسکوک داشته باشد و به حد نصاب هم برسد، آیا علاوه بر زکات، پرداخت خمس آن هم واجب است؟
پاسخ: اگر جز منفعت کسب محسوب شود، حکم سایر درآمدهای کسب را در وجوب خمس دارد.
حضرت آیت الله سیستانی
پرسش: زرگری که تعداد قابل ملاحظه‌ای طلای مسکوک دارد به لحاظ زکات وظیفه اش چیست؟
پاسخ: زکات ندارد ولی تخمیس ان واجب است.
پرسش: وجوب زکات در مورد طلافروشان چیست آیا سکه بهار آزادی زکات دارد؟
پاسخ: زیور و آلات و سکه‌های فعلی زکات ندارد.
پرسش: آیا به طلایی که برای زینت زن استفاده می‌شود زکات تعلق می‌گیرد؟
پاسخ: زکات ندارد.
پرسش: آیا به طلا یا سکه‌هایی که مهریه زن است زکات تعلق می‌گیرد؟
پاسخ: زکات ندارد.
پرسش: طلا چه ساخته شده و چه ساخته نشده ارزش مالی دارد. در چه حالت به آن زکات تعلق می‌گیرد؟ آیا طلای زینتی زکات دارد؟
پاسخ: در هر دو حالت به آن زکات تعلق نمی‌گیرد و زکات به طلایی تعلق می‌گیرد که سکه و پول رایج باشد.
پرسش: چون امروز سکه طلا (بهار آزادی) در معاملات استفاده نمی‌شود غیر از خمس زکات هم به آن تعلق می‌گیرد یا نه؟
پاسخ: زکات ندارد.
پرسش: آیا سکه‌های بهار آزادی جزو طلای مسکوک محسوب می‌شود تا مشمول زکات گردد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا پس از پرداخت زکات، پرداخت خمس نیز واجب است؟
پاسخ: زکات ندارد ولی خمس دارد.
پرسش: سکه طلایی خریداری می‌شود قبل از آن که یک سال شود قیمت سکه بالا رود شخص آن را می‌فروشد آیا به آن خمس تعلق می‌گیرد؟ اگر سکه نفروشد چه؟
پاسخ: اگر با درآمد سال خریده است و برای فروش نگه داشته است همه آن خمس دارد و اگر با پول خمس داده شده خریده ارتفاع قیمت آن سر سال خمس دارد هرچند نفروشد و اگر فروخت سود آن که باقی مانده و خرج نشده خمس دارد.
پرسش: آیا به هدایای ازدواج (طلاهای زینتی) که به زن می‌دهند اگر یک سال از آن بگذرد واز آنها به عنوان زینت استفاده شود خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ: خمس ندارد.
پرسش: من سال گذشته مقداری طلا خریدم و آن را برای پوشیدن در اختیار خواهرم گذاشتم وقرار شد در هنگام نیاز آنها را به من پس بدهد. با توجه به اینکه بنده هنوز تحت تکفل پدرم می‌باشم و این اموال هدیه بوده اند آیا بر آنها خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ: خمس دارد.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
مسأله ۲۰۳ سکه بهار آزادی جز مؤونه و هزینه زندگی شمرده نمی‌شود، از این رو سر سال به آن خمس تعلق می‌گیرد.
مسأله ۲۰۴ زیور آلات زنانه اگر بعد از گذشتن سنّ و سالی از زن، مورد نیازش نباشد خمس به آن تعلق نمی‌گیرد، ولی احتیاط مستحب آن است که خمس این زیورآلات را بدهد.
مسأله ۲۰۵ لباس‌های متعدّد و همچنین انگشتر و زیور آلات و وسایل مختلف زندگی، اگر همه آنها مورد نیاز و در حدّ شأن باشد و از درآمد همان سال تهیّه شده باشد خمس ندارد، ولی اگر زائد بر نیاز و شأن باشد، مقدار زیادی، خمس دارد.
پرسش: اگر خانمی دارای طلای ساخته شده برای زینت باشد وبعضی از آن هدیه باشد و سال بر آن بگذرد، آیا خمس دارد؟
پاسخ: چنانچه زینت آلات مزبور مورد نیاز یا در حدّ شأن او بوده باشد خمس ندارد.
پرسش: آیا به پول حاصل از فروش طلاجات خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ: آنچه از طریق فروش طلاجات زینتی و مورد مصرف بدست آید خمس ندارد.
پرسش: آیا اشیای زینتی (مانند قاب عکس) که در حدّ شأن خانواده است، ولی نداشتن آن نقص محسوب نمی‌شود، مشمول خمس است؟
پاسخ: لوازم زندگی اگر در حدّ شأن باشد خمس ندارد.
پرسش: مجبور شدم برای حلّ مشکلی از مشکلات زندگی، زینت آلاتم را بفروشم، ولی اکنون بیش از یک سال پول آن نزد من است، آیا این پول مشمول خمس است؟
پاسخ: مشمول خمس نیست.
پرسش: آیا به انگشتر طلا برای مرد خمس تعلقمی ی گیرد؟
پاسخ: پولی که در راه حرام صرف شود، جز مؤونه و هزینه زندگی حساب نشده و باید خمس آن پرداخت شود.
حضرت آیت الله وحید خراسانی
مسأله ۱۹۱۳. طلا دو نصاب دارد:
نصاب اوّل آن بیست مثقال شرعی است، که هر مثقال آن هیجده نخود است، که بنابر مشهور سه ربع مثقال صیرفی معمولی است، پس وقتی طلا به بیست مثقال شرعی که پانزده مثقال صیرفی است برسد، اگر شرایط دیگر را هم که گذشت داشته باشد، انسان باید یک چهلم آن را که نُه نخود می‌شود از بابت زکات بدهد، و اگر به این مقدار نرسد زکات ندارد.
نصاب دوم آن چهار مثقال شرعی است، که سه مثقال صیرفی معمولی است، یعنی اگر سه مثقال به پانزده مثقال اضافه شود باید زکات تمام هیجده مثقال را از قرار چهل یک بدهد، و اگر کمتر از سه مثقال اضافه شود فقط باید زکات پانزده مثقال آن را بدهد، و زیادی آن زکات ندارد، و همچنین است هر چه بالا رود، یعنی اگر سه مثقال اضافه شود باید زکات تمام آنها را بدهد، و اگر کمتر اضافه شود مقداری که اضافه شده زکات ندارد.
مسأله ۱۹۱۶. زکات طلا و نقره در صورتی واجب می‌شود که آن را سکّه زده باشند و معامله با آن رواج داشته باشد، و اگر سکّه آن هم از بین رفته باشد، باید زکات آن را بدهند.
مسأله ۱۹۱۷. طلا و نقره سکّه داری که زن‌ها برای زینت به کار می‌برند، در صورتی که رواج معامله با آن باقی باشد، یعنی معامله پول طلا و نقره با آن شود، بنابر احتیاط زکات آن واجب است، ولی اگر رواج معامله با آن باقی نباشد، زکات واجب نیست.
