۱۴ برنامه پنج‌ساله در چین و حرکت پکن به‌سوی دومین اقتصاد بزرگ جهان
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از شینهوا، سال ۲۰۲۵ آخرین مرحله اجرای چهاردهمین برنامه ۵ ساله چین (۲۰۲۱-۲۰۲۵) است. اولویت این برنامه ها، توسعه کیفی در برابر اهداف سنتی رشد و پیشرفت بود؛ موضوعی که منعکس کننده اولویت های در حال تحول دومین اقتصاد بزرگ جهان به شمار می آید.
به عنوان یک نهاد مهم که مظهر مزایای منحصر به فرد سیستم حکمرانی ملی چین است، برنامه های ۵ ساله در پیشبرد توسعه این کشور در همه بخش ها در دهه های گذشته بسیار موثر بوده است.
با آغاز رسمی دو نشست امسال در روز سه شنبه (آتی)، قانونگذاران ملی و مشاوران سیاسی چین قرار است دستاوردهای حاصله در این کشور را بررسی کنند و در مورد برنامه های آتی توضیحاتی را ارائه دهند. همچنین فرصتی مناسبی برای بازبینی اهمیت برنامه‌های ۵ ساله چین ارائه خواهد شد.
برنامه ۵ ساله چیست؟
برنامه های ۵ ساله به عنوان طرحی جامع برای پیشرفت اقتصادی و اجتماعی چین عمل کرده و اهداف راهبردی و اولویت ها را برای هر دُور از برنامه ریزی مشخص می کنند. از زمان کلید خوردن اولین برنامه ۵ ساله (از ۱۹۵۳ تا ۱۹۵۷)، این برنامه ها نه تنها توسعه تحول آفرین چین را راهبری کردند، بلکه برای مقابله با چالش های متمایز هر دوره تکامل نیز یافتند.
چهاردهمین برنامه ۵ ساله، پس از دستیابی چین به هدف ایجاد جامعه ای نسبتاً مرفه از همه جهات، با تمرکز بر توسعه با کیفیت آغاز شد. در حالیکه از سنت ها فاصله گرفت و هدف مشخصی از رشد تولید ناخالص داخلی را تعیین نکرد، اما در عوض، انتقال سبز، خوداتکایی در عرصه فناوری، رفاه متداول، توسعه متعادل منطقه‌ای و همچنین اصلاحات عمیق‌تر و گشایش با استانداردهای بالا را در اولویت خود قرار داد.
یان ییلونگ، معاون مؤسسه مطالعات چین معاصر دانشگاه تسینگ‌هوا، در این خصوص گفت: برنامه‌های ۵ ساله اولیه عمدتاً بر توسعه اقتصادی متمرکز بود، اما در طول زمان، رفاه اجتماعی، نوآوری‌های فناوری و حفظ محیط زیست هم در آن گنجانده شد.
چرا برنامه های ۵ ساله در چین کارآمد بوده اند؟
برنامه های ۵ ساله با توجه به ویژگی تداوم، برنامه‌ریزی راهبردی آینده‌نگر و اجرای مؤثر، نقش مهمی در تبدیل این کشور از زراعت محدود به یک قطب قدرت صنعتی در مقیاس جهانی ایفا کرده‌اند.
علی‌رغم تکامل تدریجی اولویت‌ها در تمام ۱۴ برنامه ۵ ساله، از صنعتی‌سازی و اصلاحات اقتصادی گرفته تا نوآوری، هدف اصلی یعنی توسعه و شکوفایی ملی، تزلزل‌ناپذیر بوده است.
شی جین پینگ رئیس جمهور چین خاطرنشان کرد که از اولین برنامه ۵ ساله تا برنامه ۵ ساله چهاردهم، موضوع پایدار (ثابت)، تبدیل چین به یک کشور سوسیالیستی مدرن بوده است.
برنامه ها چه کارهایی را انجام داده اند؟
از یک جامعه زاعتی گرفته تا دومین اقتصاد بزرگ جهان، چین به معجزات دوگانه رشد سریع اقتصادی و ثبات اجتماعی بلندمدت دست یافته است؛ این در حالیست که همه برنامه های ۵ ساله نقش مهمی را در طول این مسیر ایفا کرده اند.
اعداد و ارقام خود گویای موضوع هستند
در طول دهمین برنامه ۵ ساله (۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵)، چین به چهارمین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شد. در ۱۱ برنامه ۵ ساله بعدی، چین از آلمان و ژاپن پیشی گرفت و جایگاه دوم را در سطح جهانی (در عرصه اقتصادی) به دست آورد. با پایان برنامه سیزدهم در سال ۲۰۲۰، تولید ناخالص داخلی چین از ۱۰۰ تریلیون یوان (۱۳.۷ تریلیون دلار آمریکا به نرخ فعلی) عبور کرد. از سال ۲۰۲۱، سال شروع چهاردهمین برنامه ۵ ساله، سرانه تولید ناخالص داخلی چین بیش از ۱۲ هزار دلار در سال باقی مانده است.
فقرزدایی در دستور کار است
این موضوع از همان برنامه هفتم (۵ ساله) در دستور کار قرار گرفت. طی دهه های گذشته، چین ۸۰۰ میلیون نفر را از فقر خارج کرده است که شامل بیش از ۷۰ درصد کاهش فقر جهانی می شود. علاوه بر این، طبق گزارش سازمان ملل متحد، چین زودتر از موعد مقرر به ۱۲۶ شاخص دست یافته است.
