منهتن تهران را بشناسید

همشهری آنلاین – سیدسروش طباطبایی‌پور: اما واژه نفت در تهران هم ما را به یاد ساختمان اصلی وزارت نفت و خیابان طالقانی می‌اندازد؛ خیابانی قدیمی که روزگاری جزء بخش‌های شمالی تهران به‌حساب می‌آمد و قرار بود پایگاه اقتصادی و بازار مالی پایتخت شود.

بیش‌تر بخوانید:

محله شطرنجی تهران

• تاریخ خیابان طالقانی

از آنجا که شاهان ایران، معمولاً چشم‌شان به‌دست غربی‌ها بود، دلشان می‌خواست در ایران هم خیابانی مثل وال‌استریت آمریکا داشته‌باشند؛ خیابانی که در منهتن نیویوک در ایالات متحده آمریکا واقع است و به نبض بازار مالی این کشور تبدیل شده. پس فکر شکل‌گیری چنین خیابانی در پایان ‌دوران پهلوی شکل گرفت و خیابان طالقانی متولد شد.

البته دردوران قاجار، بیشتر تهرانی‌ها در این منطقه شمالی شهر، بیشتر بساط پهن می‌کردند و کنار درخت‌هایش می‌نشستند، اما در دوره پهلوی اول، رونق این خیابان که نامش تخت‌جمشید بود، آغاز شد و در دهه ۴۰شمسی سرعت گرفت. ساخت بسیاری از ساختمان‌های مالی و دولتی کشور مثل ساختمان اتاق بازرگانی صنایع، سازمان بازرسی کل کشور و ساختمان مرکزی بانک ملت در راستای همین هدف بود.

• بنای شرکت نفت

در اواسط سال ۱۳۳۰خورشیدی، سنگ بنای ساختمان ۱۵طبقه شرکت نفت در خیابان طالقانی تهران گذاشته شد؛ ساختمانی که آن را عبدالعزیز فرمانفرمائیان، معمار مجموعه ورزشی آزادی و فرودگاه مهرآباد طراحی و اجرا کرد و در سال ۱۳۴۳به بهره‌برداری رسید. برخی می‌گویند یکی دیگر از بناهایی که به خیابان طالقانی رونق بخشید، همین ساختمان است.

• سینما عصر جدید

در روزگاری که جوان‌ها برای دیدن فیلم و سریال، به اینترنت دسترسی نداشتند، سینماهایی مثل سینما عصر جدید در خیابان طالقانی، تلاش ‌کردند فیلم‌های خارجی روز دنیا را برای مخاطبانشان به نمایش بگذارند. به همین دلیل و حضور دیگر سینماها در این خیابان، وجه فرهنگی بخش‌های غربی خیابان طالقانی تقویت شد. سینما عصر جدید که قبل از انقلاب، آن را به نام سینما تخت‌جمشید می‌شناختند، از سینماهای قدیمی تهران بود و در سال ۱۳۲۱شمسی، برای نمایش فیلم به سربازان روس، راه‌اندازی شد. خبر غم‌انگیز آنکه این سینما، در روزهای اوج همه‌گیری کرونا در سال ۱۳۹۹تعطیل شد و سازمان سینمایی در اردیبهشت۱۴۰۱با انحلال آن موافقت کرد و فعلا چراغ‌ این سالن سینمایی در خیابان طالقانی خاموش است. فروشگاه‌های صنایع‌دستی هم در این خیابان جا خوش کرده‌اند و این روزها از بخش‌های پررونق این خیابان به‌حساب می‌آیند.

• اکنونش

این خیابان شرقی‌غربی که پس از انقلاب شکوهمند اسلامی به افتخار آیت‌الله طالقانی، هم‌نام او شد، خیابان قدس را در ضلع شرقی دانشگاه تهران، به تقاطع خیابان شریعتی وصل می‌کند و با خیابان‌های مهمی مثل ولیعصر(عج)، ایرانشهر، بهار، حافظ و دیگر خیابان‌های اصلی شهر تهران تقاطع دارد. خیابان طالقانی در این روزها همان حس اداری خود را حفظ کرده و بعد از تعطیلی ادارات دولتی از معدود خیابان‌های تهران است که روی ‌ماه خلوت‌بودن را به‌خود می‌بیند.