محصولات ارگانیک؛ از چالش گرانی تا فرصت‌های صادراتی در بازار جهانی
محمدرضا رضاپناه – عضو هیات علمی بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور – در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن تبیین مفهوم و اصول ارگانیک، به اهمیت و الزامات صادرات محصولات ارگانیک در دوره سوم ارگانیک پراخت.
وی یکی از اصول کشاورزی ارگانیک را اصل انصاف دانست و گفت: منظور این است که محصول ارگانیک نباید گران باشد. البته برای تشویق تولیدکننده ارگانیک ممکن است محصول ارگانیک را گران‌تر بخرند. از طرفی وجود واسطه‌های مضاعف در نظام ارگانیک قابل قبول نیست. به هر حال، هر گاه محصولی به مقدار نیاز بازار تولید یا تامین نشود، مکانیسم‌های عرضه و تقاضا می‌تواند سبب گرانی آن شود و این مطلب الزاما به معنای گران بودن تولید نیست.
رضا پناه درخصوص راه حل اصولی برای حل مشکل گرانی محصولات ارگانیک عنوان کرد: افزایش میزان تولید و توجه بیشتر جامعه به محصولات ارگانیک، در تشویق تولیدکنندگان و واردکنندگان این محصولات تاثیر بسزایی دارد. طبق آخرین آمار در سال ۲۰۲۳، ایران حدود ۱۵ هزار هکتار کشت ارگانیک داشته، که حدود ۱۵۰۰ تن آن صادر شده و بقیه در داخل کشور به مصرف رسیده است.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور افزود: ارزیابی‌های پژوهشی نشان می‌دهد، هنوز تقاضای زیادی از سوی مصرف کنندگان در داخل کشور وجود ندارد، لذا تولید اغلب محصولات ارگانیک به قصد صادرات صورت می‌گیرد. تولیدکنندگانی که خود را ملزم به تولید محصول ارگانیک برای بازارهای داخلی می‌دانند، به دلایل مختلف چندان مورد تشویق قرار نگرفته‌اند. البته در سال‌های اخیر، برخی از شالیکاران ایرانی به تولید و عرضه برنج ارگانیک پرداخته‌اند که در پنجاهمین سال تاسیس فدارسیون جنبش‌های بین‌المللی ارگانیک در کره جنوبی (۲۰۲۲) طی مقاله‌ای مورد بررسی قرار گرفتند. به علاوه استفاده از نهاده‌های بیولوژیک در تولید محصول ارگانیک، به علت عدم استفاده از آفتکش‌های شیمیایی در بسیاری از موارد موجب افزایش عملکرد محصول می‌شود.
رضاپناه در معرفی برخی نهاده‌های لازم برای نظام تولید منظم محصولات ارگانیک شرح داد: عوامل کنترل بیولوژیک، کودهای معدنی مجاز در ارگانیک مانند کود معدنی گوگردی برای اصلاح خاک و ایجاد محیط مناسب برای فعالیت موجودات زنده در خاک، بخصوص کرم خاکی در سایه کشاورزی حفاظتی که از قطرات آب در خاک حراست می کند، زمینه را برای تولید دانش بنیان ارگانیک با توجه به شرایط جدید قیمت‌ها فراهم می‌کند.
مدیر قطب علمی ارگانیک کشور تصریح کرد: ضروری است، تحقیق و توسعه مبتنی بر روش‌های درست ارگانیک، کنترل بیولوژیک، کودهای سبز، کودهای بیولوژیک و کاهش مصرف سموم در دستور کار قرار گیرد و برنامه ابلاغی وزیر وقت کشاورزی در ۱۳ اسفند ۱۳۹۰ کماکان می‌تواند مبنای کار باشد. تولید سویا ارگانیک می‌تواند زمینه ساز تولید مرغ ارگانیک و رسیدن به متوسط جهانی تولید ارگانیک و سهم از بازار صادرات بیش از ۱۳۰ میلیارد یورویی جهان ارگانیک و بازار ۲۰۳۰ که قرار است اروپا ۲۵ درصد تهیه و تامین محصولات غذایی را از منابع ارگانیک تامین کند، باشد.
وی توصیه کرد: به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری بیشتر در تحقیقات کشاورزی ارگانیک، توسعه انواع محصولات مناسب و گسترش برنامه‌های آموزشی کشاورزان مورد نیاز است. ما همچنان در حال بررسی روش‌های کشاورزی نوآورانه مانند آگرواکولوژی، بهبود پایداری و انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات آب و هوایی هستیم. به طور مشابه، جنبش کشاورزی ارگانیک در کشورهای همسایه از جمله، ترکیه، آذربایجان و پاکستان با حمایت بخش‌های دولتی و خصوصی در حال افزایش است. مناطق متنوع آب و هوایی این کشور امکان تولید انواع محصولات ارگانیک را فراهم می کند و علاقه فزاینده ای به شیوه های کشاورزی پایدار وجود دارد.
این محقق گیاه‌پزشکی، آینده کشاورزی ارگانیک در ایران را امیدوارکننده دانست و گفت: به خصوص با توجه به پتانسیل رشد ناشی از افزایش تقاضای جهانی برای محصولات ارگانیک. با توجه به شرایط و چالش‌های مشابه کشاورزی کشورهای منطقه، فرصت‌های زیادی برای همکاری در زمینه کشاورزی ارگانیک در کشور وجود دارد. همکاری‌های تحقیقاتی بر روی ارقام مناسب محصولات ارگانیک می‌تواند عملکرد و سازگاری را با شرایط متغیر محیطی افزایش دهد. در این راستا، تلاش‌های مشترک در توسعه زیرساخت‌های بازار، سیستم‌های غذایی منطقه‌ای توسعه پایدار و فرآیندهای صدور گواهینامه قوی نیز می‌تواند دسترسی به بازارهای بین المللی را تسهیل کند.
انتهای پیام
