نقش ویژه قنات تکیه در رونق یک محله مرفه‌نشین
همشهری آنلاین – ثریا روزبهانی: قنات نیاوران، یکی از قدیمی ترین قنات های شهر تهران است که نامش با تکیه نیاوران گره خورده است. تکیه نیاوران، بنایی قاجاری که در سال ۱۲۳۷ شمسی به دستور ناصرالدین‌شاه ساخته شد، از این قنات برای تأمین آب مراسم تکیه و تعزیه استفاده می‌کرد.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
ناصرالدین‌شاه، که علاقه زیادی به نیاوران و مراسم تعزیه داشت، این تکیه را برای ایام محرم در ییلاق نیاوران بنا کرد و قنات تکیه نقشی مهمی در رونق روستای نیاوران داشت. «سیدمهدی اعرابی» شمیرانپژوه، در باره سرچشمه این قنات می گوید: «موقعیت جغرافیایی این قنات در ضلع شمال غربی کاخ نیاوران و در نزدیکی حسینیه و تکیه نیاوران قرار دارد؛ جایی که به دلیل ارتفاع ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ متری از سطح دریا، آب‌وهوایی خنک‌تر از سایر نقاط تهران دارد. این قنات، که به نام قنات نیاوران یا قنات شمالی نیز شناخته می‌شود، در گذشته آب را از دامنه‌های البرز به باغ‌ها، خانه‌ها و تکیه نیاوران هدایت می‌کرد. همچنین در توسعه کشاورزی، سکونت‌گاه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی-مذهبی منطقه نقش بسزایی داشت.»
به گفته این شمیران پژوه، علاوه بر این، قنات‌های حکیم و ملک نیز از دیگر قنات‌های معروف نیاوران بودند که به دلیل وجود استخری در مسیرشان، به نام قنات استخر نیز شناخته می‌شدند. این قنات‌ها، که در محدوده کاخ نیاوران قرار داشتند، آب مورد نیاز باغ‌های سلطنتی و عمارت‌های اطراف را تأمین می‌کردند. کاخ نیاوران، که در دوره قاجار و پهلوی محل اقامت خاندان سلطنتی بود، از این قنات‌ها برای آبیاری باغ‌ها و حتی تأمین آب شرب بهره میبرد و اکنون نیز جریان دارد.
