بستر خشک دریاچه آرال و قره‌قوم منشأ خارجی ریزگردهای خراسان شمالی هستند
رضا شکاریان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت نگران‌کننده گردوغبار در خراسان شمالی، تأکید کرد: خشکسالی‌های پی‌درپی، تغییر اقلیم و فشارهای انسانی از جمله چرای بی‌رویه دام، سبب فعال شدن کانون‌های داخلی گردوغبار و افزایش خطرات زیست‌محیطی در منطقه شده است.
خشکسالی‌های اخیر، خاک را به مرز فروپاشی رسانده
وی تصریح کرد: خراسان شمالی در چند سال گذشته با کاهش محسوس بارش‌ها و افزایش دما مواجه بوده است؛ این روند، نه‌تنها منابع آبی را تحت‌فشار قرار داده، بلکه باعث از هم گسستگی بافت خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی و شکل‌گیری کانون‌های فعال گردوغبار منجر شده است.
مدیرکل حفاظت محیط خراسان شمالی با اشاره به اثرات تغییر اقلیم در مقیاس منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ادامه می‌دهد: ما با دو نوع منشأ گردوغبار روبه‌رو هستیم؛ یکی منشأ داخلی مانند دشت‌های بی پوشش در اطراف اسفراین، جاجرم و حتی بخش‌هایی از بجنورد، و دیگری منشأ خارجی مانند صحرای قره‌قوم در ترکمنستان و بستر خشکیده دریاچه آرال در ازبکستان است.
چرای بی‌رویه، یکی از عوامل تشدیدکننده است
شکاریان با ابراز نگرانی از تخریب مراتع می‌افزاید: چرای بی‌رویه دام به‌ویژه در مراتع مناطق کم بارش، فشار مضاعفی بر اکوسیستم وارد کرده و مانع ترمیم پوشش گیاهی پس از بارش‌های مقطعی می‌شود و این وضعیت، زمین را در برابر کوچک‌ترین وزش باد مستعد بلند شدن ذرات خاک کرده و باعث ایجاد گرد و غبار می‌شود.
وی افزود: اکوسیستم بجنورد به‌واسطه ساختار توپوگرافی کاسه‌ای‌شکل خود، بسیار آسیب‌پذیرتر از دیگر مناطق است و هر ذره غبار در این محدوده مدت بیشتری در جو باقی می‌ماند و کیفیت هوا را پایین می‌آورد.
لزوم تدوین برنامه جامع مدیریت سرزمین
شکاریان در ادامه خواستار اقدام جدی دستگاه‌های اجرایی در مقابله با این پدیده شد و گفت: مسئله گردوغبار، یک چالش محیط‌زیستی فرابخشی است و نیازمند تدوین یک برنامه جامع مدیریت سرزمین است و بدون مشارکت نهادهای محلی، منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، شهرداری‌ها و آموزش همگانی، نمی‌توان جلوی گسترش این تهدید خاموش را گرفت.
