زورگیری، کمین خشونت زیر پوست شهر

سرقت‌های خشن که بیشتر با سلاح و به ویژه سلاح گرم رخ می‌دهند، از یک سو موجب صدمه روحی و جسمی به فرد حادثه‌دیده و در مواردی مرگ فرد می‌شوند و از سوی دیگر موجی از ناآرامی و احساس نبود امنیت را در جامعه راه می‌اندازند.

اما برای پیشگیری از جرایم خشن چه باید کرد؟

دکتر علی بوداقی استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه جرم و جنایت یکی از چالش‌های مهم توسعه است، اظهار کرد: نرخ بالای جرایم به خصوص سرقت‌های خشن بر رفاه اجتماعی انسان‌ها تاثیر می‌گذارد و در درازمدت رشد اقتصادی و توسعه جامعه را با چالش مواجه می‌کند.

وی افزود: با رشد سریع شهرنشینی و مهاجرت به شهرها، آسیب‌های اجتماعی در مناطق شهری نیز افزایش می‌یابد. رفتار مجرمانه نه تنها نظم اجتماعی را مختل می‌کند بلکه زندگی روزمره، زندگی شخصی و امنیت مردم را به ‌شدت تهدید می‌کند.

چرا وضعیت جرایم خشن، پیچیده است؟

استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: روندهای اخیر در جرایم خشونت‌آمیز در کشور ما هم نشان می‌دهد که جرایمی مانند سرقت‌های خشن مساله‌ جدی است و استان خوزستان هم از این قاعده مستثنی نیست؛ خوزستان از جمله مناطقی است که میزان جرایم خشن در آن، قابل تامل است.

وی اضافه کرد: هم‌مرز بودن با کشور عراق و ورود سلاح‌های غیرمجاز از این کشور و تنوع و ترکیب جمعیتی ساکن در استان خوزستان، خرده‌فرهنگ‌های گوناگونی ایجاد کرده که این امر به پیچیده‌ترشدن وضعیت جرایم خشن افزوده است. 

بوداقی گفت: گزارش فرماندهی انتظامی در استان خوزستان نشان می‌دهد که این استان در جرایم خشن به ویژه سرقت‌های مسلحانه، سرقت به عنف و تیراندازی‌ها، فراوانی خاصی دارد.

وی افزود: شیوع جرایم خشونت‌بار خیابانی مانند زورگیری، سرقت به عنف و سرقت خشن، هزینه‌های در خور توجهی برای جوامع و افراد ایجاد می‌کند و نیاز به واکنش فوری و همکاری همه نهادهای متولی و ذی‌نفعان دارد.

رابطه مستقیم مالکیت سلاح گرم با حمله با سلاح گرم

استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: سطوح بیشتری از مالکیت سلاح گرم با حمله با سلاح گرم و سرقت با این سلاح مرتبط است. همچنین، مسائل اجتماعی و اقتصادی مانند فقر، بیکاری، طرد اجتماعی و نابرابری نقش مهمی در شکل‌گیری جرایم خشن دارد به‌ گونه‌ای ‌که شرایط بازار کار مطلوب، تاثیر منفی چشمگیری بر جرایم خشن دارد و بیکاری پایدار منجر به افزایش نرخ جرایم خشن می‌شود.

وی بیان کرد: افزایش میزان جرایم خشن به خصوص سرقت در استان خوزستان، اذهان جامعه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و به دلیل جریحه‌دار کردن وجدان جمعی جامعه، اثر طولانی‌مدت و عمیق روی قربانیان و خویشاوندان و حتی آحاد جامعه، متزلزل کردن اعتماد اجتماعی و اقتدار پلیس در مقابله و پیشگیری از جرایم و کاهش احساس امنیت در جامعه، باید توجه صاحب‌نظران و پژوهشگران را بیشتر به خود جلب کند.

برای کاهش نرخ وقوع سرقت‌های خشن چه باید کرد؟

بوداقی اضافه کرد: بررسی نتایج مطالعات پیشین خارجی نشان می‌دهد که استراتژی‌هایی مانند توجه به روشنایی خیابان‌های خلوت و پرخطر، توجه به اقشار آسیب‌پذیر از سرقت به عنف همچون زنان و کودکان و افراد سالمند، نصب دوربین‌های مداربسته در مکان‌های عمومی، کاربست روش‌های جدید پلیسی و نظارت غیرمستقیم در قالب مشارکت شهروندان و همکاری با نیروهای پلیس می‌تواند در کاهش نرخ وقوع سرقت‌های خشن در سطح جامعه نقش کارآمدی داشته باشند.

استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در استان خوزستان نیز مثل سایر استان‌ها مقابله با جرایم خشن در گرو اتخاذ استراتژی‌های پلیسی و اجتماع‌محور است. مرور مطالعات پیشین نشان می‌دهد که با وجود مساله ‌بودن موضوع سرقت در استان خوزستان و پیامدهای سوء آن، راهبردهای مقابله با سرقت‌های خشن به صورت علمی و دقیق شناسایی نشده و تحقیقات اندک انجام‌شده، عوامل موثر بر پیشگیری از سرقت را بررسی کرده‌اند و راهبردهای مقابله با سرقت‌های خشن با تکنیک مدل‌سازی ساختاری تفسیری شناسایی و رتبه‌بندی نشده است. 

تشدید جرایم خشن در پی بی‌توجهی به راهبردهای علمی مقابله‌ای

وی افزود: سرقت‌های خشن در استان خوزستان احساس امنیت شهروندان و سلامت جسمی، اجتماعی و روانی آنان را در سطوح مختلف متاثر می‌کند. با توجه ‌به پیامدهای گسترده اقتصادی (ناامنی سرمایه‌گذاری)، اجتماعی، فرهنگی و روانی سرقت‌های خشن در استان خوزستان، شناسایی روش‌های مقابله با سرقت‌های خشن در این استان مهم و ضروری است. 

بوداقی بیان کرد: هرگونه بی‌توجهی به شناسایی علمی راهبردهای مقابله با سرقت‌های خشن در خوزستان می‌تواند به تشدید جرایم خشن در استان، افزایش احساس ناامنی روانی و اجتماعی، افزایش هزینه‌های اجتماعی دولت و کاهش سرمایه اجتماعی پلیسی منجر شود.

وی افزود: بنابراین شناسایی دقیق راهکارهای مقابله با سرقت‌های خشن در استان خوزستان برای احیای جوامع و افزایش احساس امنیت اجتماعی و کاهش هزینه‌های اجتماعی ناشی از شیوع سرقت‌های خشن و بهبود شاخص‌های کارآمدی و اثربخشی پلیس ضروری است.

رابطه فقر و افزایش نرخ سرقت

استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در هر جامعه‌ای، افزایش نرخ فقر و نابرابری موجب افزایش نرخ سرقت می‌شود. در شرایط نابرابری، منافع و منابع به صورت عادلانه توزیع نمی‌شود و این امر به شکاف طبقاتی، احساس محرومیت نسبی و در نهایت به وقوع جرایم خشن اعم از سرقت و… منجر می‌شود.

چگونه باید جلوی جرایم خشن ایستاد؟

وی افزود: توجه به توانمندسازی روانی و اقتصادی پرسنل از طریق توجه به رفاه مادی و غیرمادی، برگزاری دوره‌های آموزشی انگیزشی، ترویج نظارت‌های همگانی، گشت‌های منظم پلیسی و نصب دوربین‌های مداربسته در مناطق جرم‌خیز، برخورد قاطعانه قوه قضاییه با مجرمان و نظارت همه‌جانبه بر مرزها و پیشگیری از ورود سلاح به استان خوزستان از مهم‌ترین کارهایی است که در مقابله با وقوع سرقت و جرایم خشن باید انجام شود. ‌

بوداقی گفت: توجه به اشتغال‌زایی و بهبود فضای کسب ‌و کار در استان خوزستان و حمایت از اشتغال پایدار زندانیان جرائم غیرعمد و پیشگیری از شیوع اعتیاد به مواد مخدر بین جوانان از طریق آموزش و آگاه‌سازی و توجه به اوقات فراغت جوانان از دیگر راهکارهای مهم در این زمینه است.

وی بیان کرد: همچنین توسعه روابط شبکه‌ای پلیس با دیگر سازمان‌های متولی از طریق تنظیم تفاهم‌نامه‌های همکاری و برون‌سپاری بخشی از ماموریت‌ها در چارچوب قانون باید در این زمینه انجام شود. 

انتهای پیام