نقش رژیم غذایی در کاهش علائم اندومتریوز
همشهری آنلاین – یکتا فراهانی: اندومتریوز بیماری پیچیده، مرموز و در عین‌حال شایع در میان زنان است که با دردهای مزمن و در مواردی نازایی و اختلالات گوارشی همراه است. مطالعات نشان داده که تغذیه می‌تواند در برابر این بیماری التهابی و وابسته به استروژن، نقش داشته باشد.
البته با وجودی که گفته می‌شود درمان قطعی این بیماری با تغذیه ممکن نیست اما قدرت آن در کنترل التهاب و تعادل هورمونی را نباید دست‌کم گرفت چون افزایش مصرف برخی مواد غذایی از جمله امگا ۳ ممکن است تولید پروستاگلاندین‌های التهابی و درد مرتبط با اندومتریوز را کاهش دهد. رژیم غذایی سرشار از فیبر (سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل) هم می‌تواند از سلامت بدن حمایت کرده و التهابات آن را کم کند.
التهاب خاموش
نسیم بهشتی، کارشناس تغذیه درباره نقش رژیم غذایی در مدیریت علائم اندومتریوز به همشهری آنلاین می‌گوید: در این بیماری بافتی شبیه آندومتر (پوشش داخلی رحم) در خارج از رحم رشد و اندام‌هایی چون تخمدان، لوله‌های فالوپ، مثانه، روده و حتی دیافراگم را درگیر می‌کند. در نتیجه باعث درد مزمن، خستگی، قاعدگی‌های دردناک و افت کیفیت زندگی می‌شود.
به گفته بهشتی تغذیه ضدالتهاب می‌تواند در کاهش شدت این علائم نقش قابل‌توجهی داشته باشد.
التهاب را خاموش کنید
یکی از اصول کلیدی در رژیم غذایی بیماران مبتلا به اندومتریوز، انتخاب مواد غذایی ضدالتهاب است از جمله مصرف فراوان میوه‌ها و سبزیجات رنگی مانند توت‌ها، چغندر، کلم‌بروکلی و اسفناج. بهشتی با بیان این مطلب تاکید می‌کند: استفاده از ماهی‌های چرب مانند سالمون و ساردین، همچنین منابع گیاهی امگا ۳ مانند بذر کتان و گردو هم می‌تواند موثر واقع شود. همچنین مصرف ادویه‌های ضدالتهاب مثل زردچوبه، زنجبیل و دارچین یا آجیل و دانه‌ها مانند بادام، دانه چیا، تخم آفتاب‌گردان و کنجد هم مفید است.
از دشمنان خاموش دوری کنید
این کارشناس تغذیه همچنین نکاتی را درباره پرهیزهای غذایی مطرح می‌کند که باید از رژیم غذایی روزانه حذف شود. از جمله حذف چربی‌های ترانس و اشباع‌شده (فست‌فودها، غذاهای سرخ‌کردنی، مارگارین)، قندهای ساده و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، گوشت‌های فرآوری‌شده مانند سوسیس و کالباس و لبنیات صنعتی که ممکن است در عده‌ای از افراد باعث تشدید علائم شوند.
به گفته بهشتی، تنظیم استروژن یکی از ارکان کلیدی در کنترل اندومتریوز است و در توضیح بیشتر بیان می‌کند: مصرف فیبر زیاد باعث دفع بهتر استروژن اضافه از طریق روده می‌شود. کاهش وزن اضافی و پرهیز از مواد حاوی زایلواستروژن‌ها نیز کمک بزرگی به حفظ تعادل هورمونی می‌کند.»
روده سالم، بدن سالم
نقش سلامت روده در مدیریت اندومتریوز، بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌شود. بهشتی با بیان این مطلب هم می‌گوید: تحقیقات جدید نشان داده‌اند میکروبیوم روده در تنظیم استروژن، پاسخ ایمنی و التهاب نقش دارد. به همین دلیل برای بهبود میکروبیوم، مصرف پروبیوتیک‌ها (ماست پروبیوتیک، کفیر، کامبوچا، ترشی‌های طبیعی) و همچنین مصرف پری‌بیوتیک‌ها (سیر، پیاز، مارچوبه، موز سبز)، نوشیدن آب کافی و افزایش فیبر محلول برای تولید اسید بوتیریک؛ یک ترکیب ضدالتهابی طبیعی تولید شده توسط باکتری‌های مفید روده است.
حذف یا نگه‌داشتن گلوتن و لبنیات؟
این کارشناس تغذیه درباره این که آیا باید گلوتن و لبنیات را به‌کلی حذف کرد عنوان می‌کند: بعضی افراد پس از حذف این گروه‌های غذایی، کاهش علائم را تجربه می‌کنند. اما این تصمیم باید با نظر متخصص گرفته شود و هرگز نباید خودسرانه انجام شود. همچنین بعضی مکمل‌ها با مشورت پزشک می‌توانند کمک‌کننده و موثر باشند، از جمله
اُمگا ۳ برای کاهش التهاب
منیزیم برای کاهش درد و گرفتگی عضلات
ویتامین D برای تنظیم ایمنی و هورمون‌ها
زردچوبه به دلیل داشتن خاصیت ضدالتهابی
ویتامین C و E به‌عنوان آنتی‌اکسیدان‌های محافظ
پروبیوتیک‌ها برای حمایت از سلامت روده
بیشتر بخوانید
- توصیه جدید برای پیشگیری از سرطان تخمدان: برداشتن لوله‌های فالوپ
- با مصرف لبنیات از ابتلا به آندومتریوز جلوگیری کنید
سبک زندگی: فراتر از تغذیه
توجه داشته باشیم تغییر سبک زندگی نیز بخشی جدانشدنی از مدیریت اندومتریوز است و بهتر است برای کاهش استرس مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق داشته باشید. خواب کافی و منظم برای بازسازی بدن نیز از دیگر عوامل مهم در کاهش نشانه‌های این بیماری است.
بهشتی، رژیم غذایی مدیترانه‌ای را برای بیماران اندومتریوزی بسیار مؤثر می‌داند و می‌گوید: این رژیم سرشار از میوه، سبزی، ماهی، غلات کامل و روغن‌زیتون است و شواهد علمی نشان داده که می‌تواند دردهای لگنی و مزمن را کاهش دهد.
او تاکید می‌کند: اندومتریوز ممکن است درمان قطعی نداشته باشد، اما با آگاهی، تغذیه درست و سبک زندگی سالم می‌توان آن را مهار کرد. تغذیه فقط یک رژیم نیست؛ یک ابزار قدرتمند است برای بازگشت به زندگی باکیفیت. توصیه می‌شود زنان مبتلا به اندومتریوز حتماً با یک متخصص تغذیه مشورت کنند تا برنامه‌ای شخصی‌سازی‌شده برایشان تنظیم شود.
