جهش بزرگ موشکی سپاه چه بود؟
همشهری آنلاین – گروه سیاسی: سپاه پاسداران در چهل‌وششمین سالگرد تاسیس خود در حالی دژ مستحکمی برای حراست از ایران و ایرانی به‌شمار می‌رود که در سال‌های اخیر با تمرکز بر خودکفایی، مهندسی معکوس و همچنین توسعه فناوری‌های بومی، با وجود تحریم‌های سنگین و گسترده، پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه‌های موشکی، پهپادی، دریایی، پدافندی و… به دست آورده است.
امروز مقام‌ها و کارشناسان غربی اذعان می‌کنند سپاه بازوی قدرتمند ایران در ایجاد بازدارندگی در مواجهه با تهدیدهای فزاینده موجود است؛ دستاوردی که نتیجه چندین دهه تلاش و مجاهدت برای خودکفایی در حوزه دفاعی و نظامی است. اگرچه طی دهه‌های اخیر سپاه در حوزه‌های مختلف، اقدام‌های ارزشمندی با هدف خدمت‌رسانی به مردم در حوزه متکثر انجام داده، اما اکنون پیشرفت‌های تسلیحاتی این نهاد انقلابی در کانون توجه منطقه‌ای و بین‌المللی است و تحلیلگران غربی اعتراف می‌کنند دستاوردهای دفاعی – نظامی سپاه در عرصه‌های متنوع تسلیحاتی، بازدارندگی مطلوبی برای ایران در مواجهه با تهدیدهای دشمنان، از جمله رژیم‌صهیونیستی ایجاد کرده است.
دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۸ سپاه پاسداران در حالی تشکیل شد که ایران برای تامین نیازهای دفاعی – نظامی خود به واردات وابسته بود، اما امروز این نهاد انقلابی با خودکفایی تسلیحاتی و تولید محصولات نوظهور و فناوری‌های پیشرفته، به یکی از کارآمدترین نیروهای نظامی منطقه و حتی جهان تبدیل شده است که در ادامه به برخی از نمودهای آن اشاره می‌شود.
۱
توسعه موشکی
یکی از مهم‌ترین وجود پیشرفت‌های تسلیحاتی سپاه، برنامه موشکی این نهاد انقلابی است که با راهبری نیروی هوافضا، امروز کارشناسان بین‌المللی به کارآمدی آن اعتراف دارند و در سال گذشته نیز رژیم‌صهیونیستی ضرب‌شست آن را چشیده است.
ابتدای راه:
- برنامه موشکی سپاه از سال‌های میانی دهه ۶۰ ازسوی شهید تهرانی‌مقدم کلید خورد و در سال ۱۳۶۶ راکت «نازعات»، به‌عنوان نخستین موشک بومی ایران تولید شد؛ راکتی که برد آن بین ۸۰ تا ۱۵۰ کیلومتر بود.
وضعیت کنونی:
- نیروی هوافضای سپاه طی سال‌های اخیر گام‌های بلندی در زمینه توسعه توان موشکی کشور برداشته، که چه در زمینه برد عملیاتی و چه در عرصه دقت و نقطه‌زنی تحسین کارشناسان بین‌المللی را به‌دنبال داشته است.
موشک‌های شاخص:
- موشک کروز برد بلند «پاوه» با برد حدود هزارو ۶۰۰کیلومتری
- موشک بالستیک «شهاب ۳» با برد ۲هزارکیلومتری
- موشک بالستیک هایپرسونیک «فتاح ۱ و ۲» با برد بیش‌از هزارو ۴۰۰کیلومتری
- موشک بالستیک «قدر» در ۳نوع و با برد حدود ۲هزارکیلومتری
- موشک بالستیک «خیبرشکن» با برد هزارو ۴۵۰کیلومتری
- موشک بالستیک «عماد» با برد حدود ۲ هزار کیلومتری
- موشک بالستیک «خرمشهر» در ۴ نسل با برد ۲هزارکیلومتری
- موشک بالستیک «سجیل» با برد هزارو ۹۰۰ کیلومتری
- موشک بالستیک «جهاد» با برد حدود هزارو ۵۰۰کیلومتری
- موشک بالستیک «اعتماد» با برد حدود هزارو۷۰۰کیلومتری
نکات ویژه:
- جهش بزرگ نسلی: به اذعان کارشناسان بین‌المللی، نسل جدید بالستیک‌های هایپرسونیک ایران از همه سامانه‌های پدافندی عبور می‌کند و جهش بلندی در حوزه موشکی ایران به‌حساب می‌آید.
- نقطه‌زنی: دقت بالای موشک‌های سپاه از ویژگی‌های قابل‌توجه پیشرفت‌های به‌دست آمده دراینه حوزه است که مورد توجه کارشناسان نظامی بین‌المللی هم قرار گرفته است.
- تنوع برد: یکی از مهم‌ترین جنبه‌های توسعه برنامه موشکی سپاه در سال‌های اخیر، تنوع برد (کوتاه‌برد، میان‌برد و بردبلند) است که در نمونه‌های مختلفی تولید شد و توان بازدارندگی کشور را افزایش داده‌است.
شهرهای موشکی جدید
- یکی از مهم‌ترین دستاوردهای موشکی سپاه در سال‌های اخیر، توسعه شهرهای موشکی زیرزمینی بوده که بازتاب بین‌المللی گسترده‌ای نیز داشته است. در دی‌ماه ۱۴۰۳ و فروردین‌ماه امسال شاهد رونمایی از شهرهای موشکی زیرزمینی سپاه پاسداران بوده‌ایم؛ شهرهایی که در آنها انواع موشک‌ها برای شکیل در کوتاه‌ترین زمان ممکن، آماده شده‌اند.
۲
برنامه پهپادی
یکی از موفق‌ترین حوزه‌های پیشرفت تسلیحاتی سپاه پاسداران در دهه‌های اخیر، توسعه برنامه پهپادی این نهاد انقلابی بوده است که اکنون از شهرت جهانی برخوردار است.
ابتدای راه:
- ایده به‌کارگیری پرنده‌های بدون‌سرنشین از سال‌های میانی دفاع مقدس در سپاه پاسداران شکل گرفت و گفته می‌شود از سال ۱۳۶۲ برنامه پهپادی در سپاه کلید خورد و «گردان رعد» نخستین گام‌ها را در حوزه پهپادی برداشت که نسل نخست پهپادهای «تلاش» و «مهاجر» از دستاوردهای آن بود.
وضعیت کنونی:
- با توصیه راهبردی رهبرمعظم‌انقلاب به نیروی هوافضای سپاه درباره توسعه برنامه پهپادهای رزمی، تحول مهمی در این حوزه به‌وجود آمد و امروز سپاه پاسداران دستاوردهای قابل توجهی در زمینه تولید انواع پهپادهای رزمی، شناسایی و انتحاری برداشته است.
پهپادهای شاخص:
- پهپاد انتحاری «شاهد ۱۳۶» با برد هزارو ۷۰۰ تا ۲هزارو ۵۰۰کیلومتری
- پهپاد شناسایی – رزمی «غزه» با برد ۲هزارکیلومتری و قدرت تخریب بالا
- پهپاد شناسایی – رزمی «شاهد ۱۲۹» با برد حدود هزارو ۷۰۰کیلومتری
- پهپاد مدرن «شاهد ۱۴۷» با برد حدود ۲هزارکیلومتری
- پهپادهای پرسه‌زن جدید، از جمله «رضوان» با برد عملیاتی ۲۰کیلومتر
نکات ویژه:
- مهندسی معکوس: نیروی هوافضای سپاه در زمینه توسعه پهپادی از راهکار «مهندسی معکوس» به‌خوبی بهره گرفته است. به‌عنوان مثال، پهپادهای «شاهد ۱۶۱»، «شاهد۱۹۱» و «شاهد ۱۷۱» با الگوبرداری از پهپاد RQ-۱۷۰ آمریکایی، معروف به «جانور قندهار» ساخته شد که در آذرماه ۱۳۹۰ ازسوی نیروی هوافضای سپاه در حریم هوایی ایران شکار شد.
- تنوع تولید: یکی از محوری‌ترین ویژگی‌های برنامه توسعه پهپادی سپاه تنوع تولید بوده است؛ از پهپادهای فوق‌سنگین گرفته تا پهپادهای پرسه‌زن و انتحاری، از جمله دستاوردهای چنین رویکردی است.
- گستره عملیاتی: یکی دیگر از شاخص‌های برنامه پهپادی سپاه، گستره عملیاتی وسیع این برنامه است. در شرایط کنونی پهپادهای سپاه از توان عملیاتی بالایی برخوردارند که در جریان عملیات «وعده صادق ۱» شاهد نمودی از آن بودیم.
۳
اقتدار دریایی
سپاه پاسداران در سال‌های اخیر دستاوردهای بزرگی در عرصه دریایی داشته و توانسته دراین حوزه بازدارندگی مطلوبی به کشور ایجاد کند. مقایسه وضعیت ابتدایی و کنونی نیروی دریایی سپاه‌پاسدارن پیش از هر چیز نشان‌دهنده گام‌های چشمگیری است که در تقویت توان تسلیحاتی و تجهیزاتی این نیرو برداشته شده‌است.
ابتدای راه:
- زمانی که نیروی دریایی سپاه درشهریورماه ۱۳۶۴ به‌صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرد، بی‌بهره از شناوردهای سنگین، تنها از قایق‌های ۴ تا ۶ متر بهره میبرد و قایق‌های «عاشورا» مهم‌ترین تجهیزات این نیرو به‌شمار می‌رفت که در خدمت اجرای تاکتیک‌های عملیاتی متنوع قرار می‌گرفت.
وضعیت کنونی:
- نیروی دریایی سپاه در سال‌های اخیر، ضمن تقویت سازمان رزم خود، گام‌های موثری در راه بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برداشته و توانسته در حوزه تولید شناورها، موشک‌های کروز دریایی، قایق‌های تندرو، موشک‌های ساحلی و… موفقیت‌های چشمگیری به‌دست آورد؛ موفقیت‌هایی که توجه کارشناسان بین‌المللی را نیز به خود جلب کرده‌است.
تسلیحات شاخص:
- ناو پهپادبر «شهید باقری» با ۲۴۰متر طول و ۲۱متر ارتفاع، مجهز به بالگرد، موشک و پهپاد و آسانسور جابه‌جایی هواگرد
- ناو «شهید رئیسعلی دلواری» با برد عملیاتی حدود ۵ هزار مایل دریایی
- شناور رادار گریز فوق‌سریع «حیدر ۱۱۰» با برد عملیاتی ۶۵۰ کیلومتر معروف به «سریع‌ترین شناور رزمی جهان»
- ناو شناسایی – رزمی شهید «ابومهدی المهندس» با برد عملیاتی ۳ هزارو ۷۰۰ کیلومتر
- ناو شناسایی – رزمی «شهید سلیمانی» با برد عملیاتی حدود ۹هزارکیلومتر
- موشک کروز «قدر ۳۸۰» با بردی بیش از هزار کیلومتر
نکات ویژه:
- بهره‌گیری از شناورهای سبک: یکی از دستاوردهای محوری نیروی دریایی سپاه در سال‌های اخیر، تولید و بهره‌گیری موفق از انواع شناورهای سبک با قابلیت‌های متنوع بوده است.
- موشک‌های ضد کشتی: ندسا توانسته با بهره‌گیری از توان داخلی، به طیف متنوعی از موشک‌های کروز و بالستیک ضدکشتی دست یابد.
- تجهیزات پیشرفته: دستیابی به تسلیحات و تجهیزات پیشرفته در حوزه موشکی و شناوری از جنبه‌های اصلی توسعه قدرت دریایی سپاه به‌حساب می‌آید.
- شهر شناوری: در دی ماه ۱۴۰۳ از نخستین شهر شناوری نیروی دریایی سپاه رونمایی شد؛ شهری که یکی از پرشمار مجموعه‌های نگهداری سامانه‌های شناورهای تهاجمی و موشک‌انداز و مین‌ریز این نیرو محسوب می‌شود.
۴
قدرت پدافندی
تقویت ساختار پدافندی، یکی از مهم‌ترین رویکردهای تسلیحاتی در سپاه به حساب می‌آید که در سال‌های اخیر با دستاوردهای مهمی نیز همراه شده است. این دستاوردها در کنار سایر توانمندی‌های نیروهای مسلح در این عرصه، امنیت آسمان ایران را به‌صورت قابل توجهی ارتقا دهد.
ابتدای راه:
- در سال‌های ابتدایی تاسیس سپاه، این نهاد انقلابی از ساختار و تجهیزات و تسلیحات پدافندی ویژه‌ای برخوردار نبود و دراین عرصه تسلیحات وارداتی، حرف اول را می‌زد.
وضعیت کنونی:
- در دهه‌های اخیر سپاه در حوزه تسلیحات و تجهیزات پدافندی دستاوردهای ویژه‌ای داشته است؛ از موشک‌های مدرن تا سامانه‌های راهبردی، تنها گوشه‌ای از گام‌های بومی برداشته شده در این حوزه است که در سال‌های اخیر بازتاب بین‌المللی ویژه‌ای هم داشته است.
تسلیحات شاخص:
- سامانه پدافندی «سوم خرداد» با برد ۲۰۰کیلومتری و ارتفاع درگیری ۳۰کیلومتری
- سامانه پدافندی «۹ دی» با برد حدود ۳۰کیلومتری و ارتفاع درگیری ۱۰کیلومتری
- سامانه پدافندی متحرک «مهران» با برد بیش از ۳۰۰کیلومتری و ظرفیت ۶موشک
- «موشک پدافندی ۳۵۸»؛ نخستین سامانه پدافندی پرسه‌زن پهپادپایه در جهان
- موشک پدافندی «قائم ۱۱۸» با برد ۲۵ کیلومتری
نکات ویژه:
- سامانه‌های مدرن: یکی از مهم‌ترین نکات در دستاوردهای پدافندی سپاه، دستیابی به سامانه‌های مدرن بر لبه فناوری است که دارای ویژگی‌های متنوعی هستند.
- رقابت‌پذیری جهانی: دستاوردهای سپاه دراین حوزه مشتریان بین‌المللی قابل‌توجهی هم دارد که نشان‌دهنده کارآمدی و مطلوبیت مناسب آنهاست.
- آمادگی در مقابل ریزپرنده‌ها: یکی از مهم‌ترین بخش از دستاوردهای این عرصه، تولید سامانه‌هایی برای مقابله با تهدید ریزپرنده‌هاست؛ تهدیدی که این روزهای توجه کارشناسان نظامی جهان را نیز به خود جلب کرده است.
- سامانه‌های جنگالی: طراحی سامانه‌های مناسب برای برتری در جنگ‌الکترونیک یکی از اصلی‌ترین وجوه دستاوردهای این عرصه به‌شمار می‌رود.
