اطیابی: برعکس فیلم‌های اجتماعی هیچ کمدی کانون خانواده را برهم نزده است!
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی موزه سینما، نشست «بررسی سینمای کمدی» با حضور سید مسعود اطیابی کارگردان، عادل تبریزی کارگردان، سید ابراهیم عامریان تهیه کننده و محمدتقی فهیم منتقد پیشکسوت سینما به میزبانی مجید اسماعیلی مدیرعامل موزه سینما برگزار شد.
مجید اسماعیلی مدیرعامل موزه سینما در این نشست گفت: گاهی نظرات به گونه‌ای است که به نظر می‌رسد میان سینمای اجتماعی و کمدی تضاد وجود دارد، در صورتی که اینگونه نیست. سینمای کمدی می‌تواند با نگاهی درست و اصولی به مسائل اجتماعی ورود کرده، در این زمینه هوشمندانه عمل کند و در نهایت نیز واکنش‌هایی را به همراه داشته باشد. از جمله انتقادهایی که این روزها به سینمای کمدی وارد می‌شود در رابطه با مضمون و محتوای آثار تولید شده است.
وی بیان کرد: بسیاری از افرادی که وارد مجموعه‌های نمایشی و سالن‌های سینما می‌شوند انتظار دارند تا با یک فیلم کمدی مواجه شوند و همانطور که می‌دانید مخاطب وفادار به گیشه این ژانر را انتخاب می‌کند که باعث رونق در سینما می‌شود اما در عین حال باید ملاحظاتی نیز وجود داشته باشد و عمق و محتوای بهتری از این گونه سینمایی انتظار می‌رود. اخلاق مداری موضوع مهمی است که ایرانیان همواره به دنبال آن بوده‌اند و در سینما باید مورد تاکید قرار بگیرد.
یکی از سخت ترین ژانرها کمدی است
سید مسعود اطیابی نویسنده و کارگردان سینما گفت: هر زمان سینما خواسته تا دانش مخاطبان را تغییر دهد و یا علمی را به او اضافه کند، متضرر شده و توفیقی پیدا نکرده است زیرا مخاطبان سینما در ابتدا باید از نظر احساسی تحت تاثیر قرار بگیرند. یکی از سخت‌ترین ژانرها در سینما مربوط به فیلم‌های کمدی است. در سینمای کمدی پیش از هر چیز نیاز است تا فیلمساز توانایی ویژه‌ای داشته باشد. سینمای کمدی موثرترین ژانر در حفظ کانون خانواده است و هیچ فیلم کمدی، حتی انواع سخیف آن موجب برهم خوردن کانون یک خانواده نشده است اما در مقابل فیلم‌های اجتماعی که عموما مورد تمجید قرار می‌گیرند گاهی باعث ایجاد آسیب‌هایی برای کانون خانواده شده‌اند.
این فیلمساز بیان کرد: در شبه نقدها و اظهارنظرهای صورت گرفته نسبت به سینمای کمدی مطالبی عنوان می‌شود که نه تنها برای منِ فیلمساز آموزنده نیست، بلکه از جانب مردم نیز مورد توجه قرار نمی‌گیرد. به همین دلیل حمله به این ژانر ناشی از عدم مطالعه و آگاهی است و صورتی مغرضانه دارد. متاسفانه افرادی به عنوان منتقد در این زمینه فعالیت‌هایی را صورت می‌دهند که باعث ایجاد نگرانی‌هایی می‌شود. باید سینمای کمدی را جدی گرفت زیرا فعالیت در آن دشوارتر از سایر ژانرها است.
اطیابی با بیان اینکه سینمای کمدی دارای سه محور مهم است، ادامه داد: ابتدا وجود یک تهیه‌کننده با دانش ضروری است که در میان مردم حاضر بوده و نسبت به سینما آگاهی کافی داشته باشد. مورد بعدی کارگردان و فیلمنامه‌نویس است و ضلع سوم بازیگرانی توانمند هستند که باید با توانایی زیادی مقابل دوربین حاضر شوند. بازیگر فیلم‌های کمدی باید برای خود طراحی دقیقی داشته باشد تا بتواند به نتیجه‌ای مطلوب دست پیدا کند. فیلمسازان بزرگی بودند که وارد حیطه کمدی شدند اما توفیقی به دست نیاوردند زیرا فعالیت در این ژانر مستلزم به کارگیری توانمندی‌هایی چندگانه است.
اطیابی بیان کرد: به عقیده من سینمای کمدی در ۱۰ سال آینده همچنان در راس انتخاب‌های عموم جامعه قرار خواهد داشت و ژانر دیگری نمی‌تواند حریف آن شود. شاید فیلم‌هایی از سینمای اجتماعی موفق به جذب مخاطب پرتعداد شوند اما این موضوع به یک رویه تبدیل نخواهد شد.
سینمای ایران در کما و در حال نابودی است
عادل تبریزی نویسنده و کارگردان سینما گفت: بحث فیلم‌های کمدی در تاریخ سینمای ایران موضوع بسیار مهمی است و من آن را تحت عنوان سینمای مردمی می‌دانم. اگر در پژوهش‌های سینمایی به مقالات مختلف از ابتدای انقلاب تاکنون مراجعه کنید، متوجه می‌شوید که برخی همواره اعتقاد داشته‌اند که سینمای ایران در کما و در حال نابودی است. این اتفاق جریان‌های مختلف سینمایی را در برگرفته تا امروز به فیلم‌های کمدی رسیده است. سینمای مردمی از گذشته و پیش از انقلاب تاکنون مورد هجمه عده‌ای قرار داشته است، در حالی که بسیاری از این آثار به مقوله اخلاق و خانواده توجه داشتند.
وی ادامه داد: پس از انقلاب نیز برخی منتقدان فیلم‌های عاشقانه و اکشن را که مخاطبان فراوانی داشتند زیر سوال بردند. گویی همواره ژانری که مردم به آن توجه نشان می‌دهند مورد چنین حمله‌ای قرار داشته است و در ابتدا آن را در تعارض با نوعی دیگر از سینما قرار می‌دهند تا وجوه منفی هرچه بیشتر برجسته شود. امروز صحبت از این است که چرا در سینمای ایران تنوع ژانری نبوده و برای مثال سینمای اکشن وجود ندارد، در حالیکه این گونه از فیلم‌ها در گذشته تولید می‌شدند و مخاطبان بسیاری را با خود همراه می‌کردند، اما قدر آن دانسته نشد.
تنها ۲۵ درصد اکران مختص فیلم های کمدی است
سید ابراهیم عامریان تهیه کننده سینما گفت: در زمانه فعلی متاسفانه هجمه‌های بسیاری متوجه سینمای کمدی است و من گاهی فکر می‌کنم به واسطه فعالیت در این گونه مرتکب یک گناه کبیره می‌شوم. باید بررسی دقیقی صورت بگیرد تا متوجه شویم چرا سینمای کمدی در این دوران تا این اندازه مورد توجه است و دیده می‌شود.
عامریان افزود: زمانی فیلم‌های مربوط به ژانر دفاع مقدس آنچنان که باید دیده نمی‌شدند اما فیلمی مانند «اخراجی‌ها» معادلات را برهم زد زیرا از امتیازهای سینمای کمدی استفاده کرد و توسط عمده مردم مورد توجه قرار گرفت.
وی ادامه داد: امروز نیز باید همکاران ما از قابلیت‌های چنین ژانری استفاده کنند. برخی عقیده دارند فیلم‌های کمدی بخش زیادی از سبد اکران را به خود اختصاص داده‌اند در صورتی که اینگونه نیست. از ابتدای سال تا کنون نزدیک به پنجاه فیلم اکران شده که از میان آنها بیست و پنج درصد از اکران نصیب فیلم‌های کمدی شده است. اما گیشه سینماها آماری متضاد را به ثبت رسانده‌اند و هفتاد و پنج درصد فروش متعلق به فیلم‌های کمدی است.
سرگرمی از سینمای ایران حذف شده است
محمدتقی فهیم منتقد سینما گفت: من طرفدار نوعی از سینما هستم که قابلیت سرگرم‌کنندگی داشته باشد زیرا اگر سینما نتواند ایجاد تفریح کند، اساسا بود و نبود آن اهمیتی ندارد.
وی با بیان اینکه اصلی‌ترین مولفه در سینما، وجه سرگرم کنندگی آن است و این موضوع گستره و انواع هنرها را در بر می‌گیرد، افزود: بنابراین اگر فردی به دنبال این موضوع باشد تا تفریح و سرگرمی را از سینما حذف کند و به جای آن مانیفست‌های سیاسی را قرار دهد، باید به دنبال مدیوم دیگری باشد.
این منتقد پیشکسوت سینما با بیان اینکه خنداندن در سینما اصلا کار ساده‌ای نیست و به عنوان نیاز روز جامعه مطرح است، گفت: همین دلیل کار سینمای کمدی را دشوار می‌کند و انجام آن کار هر کسی نیست. به عنوان مثال، برای ساخت یک فیلم عاشقانه، کارگردان راه بسیار ساده‌تری را در پیش دارد اما برای تولید یک کمدی که مردم را راضی نگه دارد، مسیر دشواری پیش رو است.
شیب نزولی سینمای ایران
این منتقد عنوان کرد: در هیج دورانی از تاریخ سینما با تحقیر مردم و شوخی با فرهنگ طبقاتی از مردم خنده گرفته نشده است. چارلی چاپلین و لورل و هاردی نیز هیچ گاه به تمسخر دیگران دست نمی‌زنند بلکه تنها با خود شوخی می‌کردند و خود را آیینه‌ای قرار می‌دادند تا مردم ضعف‌های خود را در نسبت با این کاراکترها بررسی کنند. متاسفانه در سینمای ایران بسیاری از فیلم‌های کمدی تنها به دنبال خالی کردن جیب مخاطبان هستند.
منتقد پیشکسوت سینما در پایان بیان کرد: به عقیده من سینمای کمدی در ایران راه نزول را در پیش گرفته است. باید در نظر داشت که کیفیت همواره از کنار کمیت حاصل می‌شود و به همین دلیل نیاز است تا آثار بیشتری تولید شوند. هر اندازه که یک جامعه با مشکلات بیشتری دست به گریبان باشد، آمادگی آن برای پذیرش ژانر کمدی بیشتر است.
متن کامل نشست را در اینجا مطالعه کنید.
