الزامات تحقق رشد ۸ درصدی اقتصاد

به گزارش همشهری آنلاین، دانیال داودی پژوهشگر توسعه اقتصادی گفت: در برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت، میانگین رشد ۸درصد برای سال‌های برنامه هدفگذاری شده است. این رقم، بالا است و اگر کشوری حدوداً ۱۰سال پیاپی رشد ۸درصد داشته باشد، درآمد ملی دوبرابر می‌شود. یعنی به‌طور تقریبی قدرت خرید مردم نیز دوبرابر می‌شود. اگرچه دستیابی به این هدف دشوار است، اما ناممکن نیست.

وی در گفت و گو با همشهری ادامه داد: با این حال برخی از منتقدان معتقدند که تحقق رشد اقتصادی ۸درصد در ایران ناممکن است. آنها سه دلیل اصلی را برای این ادعا مطرح می‌کنند: «تأثیر تحریم‌ها»، «ماندگاری شوک‌های پیشین»، و «نیاز به تحولات نهادی و سیاسی». در این یادداشت ضمن نقد و بررسی دقیق‌تر این سه دلیل، می‌بینیم که رشد ۸درصد ممکن است؛ اگر اراده سیاسی برای تحقق آن باشد.

داودی با بیان اینکه، براساس یک فرضیه، اثرات شوک‌های اقتصادی، مانند تحریم‌ها، حتی پس از رفع تحریم‌ها نیز بر اقتصاد باقی می‌ماند، افزود: برخی به این دلیل معتقدند رشد ۸درصد در اقتصاد ایران ممکن نیست. اما این فرضیه در مورد ایران به سه دلیل قابل نقد است: اول تجربه تاریخی ایران، چرا که پس از جنگ تحمیلی، ایران توانسته است رشد اقتصادی بالایی را تجربه کند. این نشان می‌دهد که اقتصاد ایران می‌تواند از شوک‌های خارجی عبور کند. دلیل دوم تجربه ویتنام است؛ ویتنام پس از جنگ و تحریم، با اصلاحات نهادی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، به رشد اقتصادی میانگین ۷درصدی در دو دهه دست یافت.

وی دلیل سوم را ظرفیت‌های خالی تولیدی دانست و گفت: استفاده از ظرفیت‌های صنعتی و کشاورزی می‌تواند بدون سرمایه‌گذاری جدید، رشد اقتصادی را افزایش دهد.

ظرفیت‌های اقتصادی ایران

این پژوهشگر توسعه اقتصادی در ادامه تاکید کرد: دیدگاهی که رشد ۸درصد را برای اقتصاد ایران دور از دسترس می‌داند، به ظرفیت‌های بالقوه اقتصاد ایران بی‌توجه است. درحالی که دست‌کم دو ظرفیت مهم «رشد غیرنفتی» و «موقعیت ژئواکونومیک ایران» فرصت‌هایی برای تحقق اهداف برنامه هفتم در اختیار سیاستگذار قرار می‌دهند به طوری که در سال‌های اخیر، صادرات غیرنفتی ایران افزایش یافته است. این نشان می‌دهد که بخش خصوصی ظرفیت بالایی برای رشد دارد. همچنین موقعیت ژئواکونومیک کشور را نیز نباید دست کم گرفت. ایران در موقعیت استراتژیک قرار دارد و می‌تواند از بازارهای منطقه‌ای استفاده کند.

الزامات سیاستی

داودی گفت: البته باید توجه داشت که اگرچه ظرفیت‌هایی برای‌گذار به رشد بالا و عبور از تله درآمد متوسط در دسترس سیاستگذار است، اما برای این مهم، باید الزامات سیاستی آن مراعات شود.

وی ازجمله مهم‌ترین الزامات را بهبود فضای کسب‌وکار عنوان کرد و گفت: اجرای کامل قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار می‌تواند جذب سرمایه‌گذاری داخلی را افزایش دهد.

این پژوهشگر توسعه اقتصادی، میدان دادن به بخش خصوصی را نیز بسیار مهم دانست و تصریح کرد: با افزایش نقش بخش خصوصی در مدیریت بنگاه‌ها، انگیزه برای بهبود بهره‌وری و سرمایه‌گذاری بیشتر می‌شود.

بهره‌گیری از دیپلماسی اقتصادی نیز مورد دیگری است که داودی به آن اشاره کرد. به گفته او، توافقنامه‌های تجاری با سازمان‌های بین‌المللی می‌تواند دسترسی به بازارهای بزرگ را فراهم کند.

وی تاکید کرد: وجود چالش‌های موجود، رشد اقتصادی ۸درصد در اقتصاد ایران دشوار اما ممکن است. تجربه سه‌ساله دولت سیزدهم و تحقق رشد میانگین ۴درصد با وجود محدودیت‌ها و مشکلات انباشت‌شده اقتصاد ایران نشان داد اقتصاد ایران می‌تواند از تله درآمد پایین خارج شود.

داودی گفت: این مووضع نیازمند اصلاحات نهادی، استفاده از ظرفیت‌های خالی تولیدی، و بهره‌گیری از دیپلماسی اقتصادی است. اگرچه تحریم‌ها و مسئله ماندگاری آثار آن چالش‌هایی را ایجاد می‌کنند، اما تجربه تاریخی ایران و کشورهای مشابه نشان می‌دهد که با تمهیدات مناسب، می‌توان به رشد اقتصادی بالایی دست یافت.