باغ پلکانی رئیس ایل قاجار در شمال تهران
همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی:در منابع مکتوب تاریخی از باغ امیر سلیمانی جماران به‌عنوان یکی از باغ‌های تاریخی شمال پایتخت که از دوره قاجار به جا مانده نام برده شده است. این باغ حدود ۲ هکتار وسعت دارد و به میرزا مصطفی خان مشیرالسلطنه، از رجال قاجار و فرزند عضدالملک، نایب‌السلطنه احمدشاه و رئیس ثروتمند ایل قاجار تعلق داشته است.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
در سال ۱۳۰۶ شمسی که دریافت شناسنامه برای تهرانی‌ها اجباری شد، مشیرالسلطنه نام امیر سلیمانی را برای خودش برگزید و باغ وسیع جماران که ملک شخصی او به حساب می‌آمد با همین نام به شهرت رسید. پدر مشیرالسلطنه در دوره ناصرالدین شاه، باغ دیگری در روستای اصفهانک واقع در شرق محله دولاب خریده بود و از آنجا که لقبش سلیمان خان بود نام سلیمانیه را روی باغ او گذاشتند و اصفهانک هم به سلیمانیه تغیر نام داد. باغ امیر سلیمانی اما به لحاظ وسعت و موقعیت با باغ سلیمانیه دولاب تفاوت آشکاری داشت و به همین دلیل با گذشت سال‌های طولانی هنوز سرپا مانده است.
«داریوش شهبازی»، تهران پژوه، باغ امیر سلیمانی جماران را نمونه باغ‌های ایرانی در شمال پایتخت می‌داند. او در این‌باره می‌گوید: «باغ امیر سلیمانی به سبک باغ‌های ایرانی به جا مانده از دوره قاجار ایجاد شده به‌طوری که مسیر اصلی در وسط باغ قرار گرفته و به اصطلاح شرقی-غربی است. ویژگی باغ امیر سلیمانی که آن را از سایر باغ‌های پایتخت متمایز می‌کند این است که در کوهپایه و در شیب تند جماران واقع و به‌صورت پلکانی طراحی شده و به همین دلیل در فهرست باغ‌های پلکانی تهران قرار گرفته است.»
وجود خانه‌ای قدیمی با طراحی و معماری دوره پهلوی اول، قرار گرفتن عمارت اصلی در محور باغ و وجود هندسه منظم در کاشت درختان کاج را می‌توان از دیگر ویژگی‌های این باغ تاریخی دانست. شهبازی درباره وضع کنونی این باغ تاریخی می‌گوید: «باغ امیر سلیمانی به دلیل نزدیکی به حسینیه شماره ۲ و محل زندگی بنیانگذار انقلاب اسلامی همواره مورد توجه قرار داشته و به درستی از گزند ساخت‌وسازها در امان مانده است. در سال ۱۳۹۳ حدود ۱۶ هزارمترمربع از این باغ به راه‌اندازی فرهنگسرای امام(ره) اختصاص پیدا کرد که شامل ساختمان قدیمی، نگارخانه، سالن اجتماعات و کتابخانه است و عموم مردم می‌توانند در این باغ تاریخی قدم بزنند.»
