برنامه هفتم توسعه؛ چهار ماه وقت‌کشی یا ضرورت قانونی؟
همشهری آنلاین- گروه پارلمانی: لایحه برنامه ۵ ساله هفتم، یکی از مهم‌ترین اسناد سیاست‌گذاری برای پیشبرد اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیربنایی کشور، در ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ توسط رئیس‌جمهور به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. اما روند بررسی این لایحه، چه از نظر زمان و چه از نظر محتوای اجرایی، همچنان محل بحث و تأمل است.
روند بررسی و زمان صرف‌شده
این برنامه پس از ارائه به مجلس، سه مرحله اصلی را طی کرد:
۱. تقدیم لایحه به مجلس (خرداد ۱۴۰۲): این لایحه به‌عنوان برنامه‌ای جامع برای سال‌های ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۶ ارائه شد.
۲. بررسی در کمیسیون تلفیق: این مرحله از ۳ تیر ۱۴۰۲ آغاز شد و به مدت شش هفته کاری ادامه یافت. کمیسیون تلفیق در ۷ شهریور بررسی‌ها را نهایی کرد و گزارش خود را برای بررسی در صحن علنی ارائه داد.
۳. بررسی در صحن علنی مجلس: از ۲۷ شهریور تا ۱ آبان ۱۴۰۲، مجموعاً ۱۹ روز کاری در صحن علنی مجلس به تصویب این برنامه اختصاص یافت.
زمان کل بررسی: از خرداد تا آبان ۱۴۰۲، در مجموع حدود چهار ماه صرف بررسی این لایحه شد.
چالش‌های موجود در روند بررسی
روند طولانی بررسی برنامه هفتم، چالش‌هایی را نمایان کرد:
• هزینه‌های زمانی و مالی: بررسی لایحه در مجلس با صرف منابع قابل‌توجهی همراه بود. جلسات مکرر کمیسیون‌ها، صحن علنی و کارشناسان هزینه‌های عملیاتی زیادی در بر داشت.
• اختلافات دولت و مجلس: هماهنگی میان دولت به‌عنوان تدوین‌کننده و مجلس به‌عنوان تصویب‌کننده، در مواردی به کندی پیشرفت منجر شد.
• پراکندگی اولویت‌ها: بخشی از اظهارات نمایندگان و حتی مسئولان اجرایی نشان می‌دهد که همه بخش‌های برنامه قابلیت اجرا نخواهند داشت.
نکات کلیدی برنامه هفتم توسعه
رشد اقتصادی: هدف‌گذاری رشد ۸ درصدی اقتصاد در این برنامه با تأکید بر سرمایه‌گذاری خارجی و اصلاح ساختار مالی.
کاهش کسری بودجه: برنامه بر کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی تأکید دارد.
محوریت مردم‌محور: تلاش برای کاهش نرخ بیکاری و افزایش مشارکت مردمی در پروژه‌های کلان.
اما آیا همه این اهداف قابل‌اجرا هستند؟
اظهارنظر جنجالی: «لزومی ندارد همه بخش‌های برنامه هفتم را اجرا کنیم»
عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، در اظهارنظری غیرمنتظره عنوان کرد:
«لزومی ندارد همه بخش‌های برنامه هفتم را اجرا کنیم.»
این جمله پرسش‌های جدی درباره عملیاتی بودن این برنامه ایجاد کرده است. آیا زمان و هزینه صرف‌شده برای تدوین و بررسی این لایحه، در نهایت به خروجی واقعی منجر خواهد شد؟
برآورد هزینه بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه در مجلس شورای اسلامی
بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه در مجلس شورای اسلامی، علاوه بر زمان، هزینه‌های مالی قابل‌توجهی را نیز در بر داشته است. برای درک بهتر این هزینه‌ها، اظهارات برخی نمایندگان و محاسبات موجود را یادآوری می‌کنیم:
• مجتبی ذوالنوری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در دی‌ماه ۱۴۰۰:
«هر یک دقیقه وقت مجلس بیش از ۱۰۰ میلیون تومان هزینه دارد.»
• حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده سابق مجلس، در سال ۱۳۹۵:
«هر دقیقه اداره مجلس، ۳۰۰ میلیون تومان هزینه دارد.»
با توجه به این اظهارات و در نظر گرفتن تورم و افزایش هزینه‌ها در سال‌های اخیر، می‌توان هزینه هر دقیقه جلسه علنی مجلس را به‌طور محافظه‌کارانه حدود ۱۰۰ میلیون تومان در نظر گرفت.
محاسبه هزینه بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه
بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه در صحن علنی مجلس از ۲۷ شهریور تا ۱ آبان ۱۴۰۲، مجموعاً ۱۹ روز کاری به طول انجامید. با فرض اینکه هر جلسه علنی به‌طور متوسط ۴ ساعت (۲۴۰ دقیقه) به طول انجامیده باشد، محاسبات زیر ارائه می‌شود:
• تعداد جلسات: ۱۹ روز × ۱ جلسه در روز = ۱۹ جلسه
• مدت زمان هر جلسه: ۴ ساعت = ۲۴۰ دقیقه
• کل زمان جلسات: ۱۹ جلسه × ۲۴۰ دقیقه = ۴,۵۶۰ دقیقه
• هزینه هر دقیقه: ۱۰۰ میلیون تومان
• هزینه کل جلسات: ۴,۵۶۰ دقیقه × ۱۰۰ میلیون تومان = ۴۵۶,۰۰۰ میلیون تومان = ۴۵۶ میلیارد تومان
کلام پایانی..
بر اساس این محاسبات، هزینه تقریبی بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه در صحن علنی مجلس حدود ۴۵۶ میلیارد تومان برآورد می‌شود. این رقم نشان‌دهنده اهمیت مدیریت بهینه زمان و منابع در فرآیندهای قانون‌گذاری است.
مجلس یازدهم به‌عنوان نهاد قانون‌گذار، وظیفه بررسی دقیق این برنامه را بر عهده داشت. اما چهار ماه زمان صرف‌شده و هزینه‌های هنگفتی که در این مسیر اتفاق افتاد، بدون هم‌افزایی مؤثر میان دولت و مجلس، می‌تواند اعتماد عمومی به برنامه‌های توسعه‌ای را کاهش دهد. اکنون، اجرایی‌شدن برنامه هفتم با چالش‌های جدی همراه خواهد بود که باید دید دولت و مجلس چگونه این موارد را مدیریت خواهند کرد.
