تاریخچه یک سبک خاص مداحی در قلب شهرری | پیچیدگی و سختی این سبک پرطرفدار را بخوانید

همشهری آنلاین – زهرا بلندی: این موضوعی‌است که «مجید سبزعلی» مداح به نام و شناخته شده محله نفرآباد که به سبک زمینه‌خوانی هم تسلط دارد مطرح می‌کند و می‌گوید: «در گذشته خیلی از جوانان مشتاق فراگیری این سبک از مداحی بودند اما حین آموزش وقتی متوجه پیچیدگی و سختی آن می‌شدند، کار را در نیمه راه رها می‌کردند.»

سبزعلی در ادامه درباره تاریخچه شکل‌گیری این سبک در محله نفرآباد-هاشم‌آباد این چنین می‌گوید: «در گذشته قبل از زمینه خوانی، تعزیه خوانی و روضه خوانی در تکایای تهران و شهرری رواج داشت. زمینه خوانی را «حاج حسین بابا» متخلص به «مشکین» با کمک دوست و هم‌محله‌ای خود «عارف قزوینی» ١٢٠ سال پیش ابداع کرد. عده‌ای می‌گویند این فرد بچه محله امامزاده یحیی بود و برخی می‌گویند از قزوین به تهران آمده و اول نقال و سردم خوان بوده است. حسین بابای مشکین وقتی از قزوین به تهران عزیمت کرد، با استقبال پرشور مداحان و سخنوران و سردم خوانان آن زمان شهرری روبه‌رو شد و این سبک در شهرری هم رواج پیدا کرد. جالب است که سبک قدیمی راسته خوانی(سبک سینه زنی دودستی حاج مرزوق) پس از زمینه خوانی شکل گرفته است.»

خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید

در گذشته سینه زنی مانند امروز نظم خاصی نداشت اما بعد از پیدایش زمینه خوانی و بعد از آن راسته خوانی یک نظم و انظباطی در سینه زنی شهرری و همچنین تهران به وجود آمد. سبزعلی با بیان این موضوع می‌گوید: «هر نوحه زمینه‌خوانی شرح حال کامل یکی از افرادی است که در کربلا بودند و نوحه‌های زمینه‌خوانی با دقت زیاد و با استناد به مقتل و احادیث و روایات صحیح سروده می‌شوند. زمینه خوانی آداب و قوانین خاص خود را دارد و در دستگاه‌های موسیقی اصیل و سنتی ایرانی یا چند دستگاه با هم سروده و اجرا می شد. این نوع عزاداری برگرفته از قوانین و آداب سخنوری است و بعضی از نوحه‌ها حالت مشاعره بین نوحه‌خوان با میان‌دار اجرا می‌شود.»

این مداح زمینه‌خوان از بنیانگذاران زمینه‌خوانی در محله‌های نفرآباد و هاشم‌آباد نام می برد: «افرادی همچون شاطر رحیم(مهدی‌نیا)، آقامیر روغنی، کربلایی ابراهیم نفر، میرزاتقی نجار و خلیفه عبدالعظیم جزو اولین‌ زمینه‌خوانان این محله بودند که به دوره قاجار برمی‌گردد. در دوره پهلوی اول با وجود ممنوعیت مجالس این مراسم و عزاداری از بین نرفته بود و در دوره پهلوی دوم هم هنوز زمینه خوانی در تهران و شهرری کمی متفاوت‌ اجرا می‌شد. در حال حاضر هم این سبک در پاتوق‌های زمینه خوانی در پاتوق تکیه نفرآباد و هاشم آباد، پاتوق کوی معینی، مسجد جامع بازار و هیئت جامع زمینه خوانی سیدالساجدین اجرا می‌شود.»