تهدیدی خاموش برای طبیعت گیلان
به گزارش خبرگزاری سلامت (طبنا) گیلان: در سال‌های اخیر، رشت به یکی از شهرهایی تبدیل شده که هم سگ‌های ولگرد و هم سگ‌های باصاحب، چهره‌ی عمومی آن را دگرگون کرده‌اند. در پارک‌هایی مانند ملت، مفاخر، دانشجو و حتی پیاده‌راه فرهنگی مرکز شهر، حضور این حیوانات به امری عادی بدل شده است. برخی شهروندان بدون توجه به حساسیت عمومی، حیوانات خانگی خود را بدون قلاده و نظارت، وارد فضاهای عمومی می‌کنند و برخی دیگر، با نادیده گرفتن اصول بهداشت و همزیستی شهری، اجازه استفاده سگ‌ها از تجهیزات بازی و نیمکت‌ها را نیز می‌دهند. این وضعیت، نوعی بی‌نظمی شهری ایجاد کرده و نارضایتی عمومی را به دنبال داشته است.
وقتی امنیت و آسایش عمومی تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد
برخی خانواده‌ها دیگر تمایلی به استفاده از پارک‌های عمومی ندارند، چرا که از احتمال نزدیک‌شدن سگ‌های ولگرد یا خانگی نگران‌اند. این حضور ناایمن، به‌ویژه برای کودکان، سالمندان و زنان، حس امنیت روانی را کاهش داده و فضای عمومی را به محیطی پرتنش بدل کرده است. موارد متعددی از پارس‌کردن ناگهانی یا حمله به رهگذران ثبت شده که نشان می‌دهد کنترل این شرایط ضروری است.
هزینه‌های گزنده گزش؛ فشار مضاعف بر شبکه بهداشت
مهدی سلیمانی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، گفته است که سالانه بیش از ۳ هزار مورد حیوان‌گزیدگی در گیلان ثبت می‌شود که نزدیک به ۴۰ درصد آن‌ها مربوط به شهرستان رشت است. هزینه واکسیناسیون پس از گزش در حالت کامل می‌تواند تا ۲.۵ میلیون تومان برای هر نفر برسد. این هزینه‌ها مستقیماً از منابع دولتی پرداخت می‌شود و بار اقتصادی و درمانی سنگینی برای شبکه بهداشت ایجاد می‌کند تا جایی که رئیس مرکز بهداشت گیلان اعلام کرده که اگر این منابع در برنامه‌های پیشگیرانه‌ای مانند زنده‌گیری هدفمند، عقیم‌سازی و آموزش عمومی سرمایه‌گذاری شود، هم ایمن‌تر و هم اقتصادی‌تر خواهد بود.
بودجه‌تراشی بی‌ثمر؛ زنده‌گیری‌های گران و ناکارآمد
شهرداری رشت نیز سالانه میلیاردها تومان برای جمع‌آوری و کنترل سگ‌های ولگرد هزینه می‌کند، اما به دلیل نبود همکاری و برنامه‌ریزی منسجم میان نهادهایی مانند دامپزشکی، محیط زیست، بهداشت و گروه‌های مردمی، این اقدامات پایدار نیست. گزارش‌ها نشان می‌دهد بیش از هشت میلیارد تومان تنها در یک سال صرف زنده‌گیری و عقیم‌سازی شده اما جمعیت سگ‌های ولگرد همچنان در حال افزایش است.
تهدیدی خاموش برای طبیعت گیلان
حضور سگ‌های ولگرد در سطح محلات، پارک های شهر، معابر عمومی و پرازحادم نظیر پیاده راه فرهتگی و غیره تهدیدی جدی برای حیات‌وحش و اکوسیستم منطقه است. این سگ‌ها با شکار پرندگان، لاک‌پشت‌ها و جانوران کوچک، تعادل زیستی را برهم می‌زنند. فعالان محیط زیست هشدار می‌دهند که تداوم این روند می‌تواند آسیب‌های برگشت‌ناپذیری به گونه‌های بومی وارد کند.
قانون‌گذاری و فرهنگ‌سازی؛ دو بازوی مغفول مدیریت شهری
کارشناسان معتقدند برای کاهش تبعات این پدیده، باید آیین‌نامه‌های مشخص و جدی برای ورود حیوانات خانگی به فضاهای عمومی تدوین شود؛ الزام به استفاده از قلاده، ساخت پارک‌های اختصاصی حیوانات و ایجاد سامانه‌های ثبت‌نام سگ‌های خانگی از جمله ابزارهای اجرایی قابل طرح است. همچنین آموزش عمومی درباره مسئولیت‌های اجتماعی در نگهداری از حیوانات خانگی، باید بخشی از برنامه‌های فرهنگی شهر باشد.
شهر زیست‌پذیر با مدیریت مسئولانه ممکن است
رشت تنها زمانی می‌تواند شهری امن، منظم و زیست‌پذیر برای همه ساکنان خود باشد که معضل سگ‌های شهری به شکلی علمی، انسانی و سیستماتیک مدیریت شود نه با برخوردهای مقطعی و نه با بی‌توجهی کامل. مدیریت هماهنگ، حمایت مردم، و نگاه کارشناسانه می‌تواند مسیر همزیستی مسئولانه را هموار کند.
