سرنوشت «سووشون» در ابهام
ارتباط فردا: روزنامه «همشهری» درباره اینکه سووشون صبح منتشر و عصر به‌دلیل نداشتن مجوز، توقیف و نماوا مسدود شد نوشت: سریال «سووشون» در دوراهی انتشار و توقیف، درنهایت هم آن شد و هم این؛ ساعت ۸صبح جمعه منتشر شد و حوالی ۵عصر خبر آمد که توقیف شده است؛ سریالی که تا پیش از ظهر جمعه و تنها چند ساعت پس از انتشار با واکنش‌های متفاوتی مواجه شده و بخشی از فضای مجازی را تحت‌تأثیر قرار داده بود، روز به شب نرسیده توقیف شد. عصر دیروز خبرگزاری میزان به نقل از مرکز رسانه قوه قضائیه، از توقیف سریال «سووشون» خبر داد. براساس این خبر، سریال «سووشون» به‌دلیل عدم‌دریافت مجوزهای قانونی توقیف شد. همچنین با توجه به تخلف صورت‌گرفته از سوی شبکه نمایش خانگی نماوا و امتناع آن از انجام تعهدات قانونی، این پلتفرم مسدود شد.
ساخت سریال‌های تاریخی در شبکه نمایش خانگی یکی از رویکردهای اصلی سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگان بوده است. شروع جدی از «شهرزاد» آغاز شد و بعدها به «جیران» رسید. در بهار ۱۴۰۴ نیز علاوه بر «تاسیان» که به تاریخ معاصر می‌پردازد، پخش «سووشون» آغاز شده و قرار است «بامداد خمار» و «شکارگاه» نیز شود. قصه سریال «سووشون» براساس رمانی به همین نام از سیمین دانشور، در سال‌های اول دهه ۱۳۲۰ می‌گذرد و ماجراهای خانواده‌ای را روایت می‌کند که تحت‌تأثیر وقایع سیاسی و اجتماعی آن سال‌ها خصوصاً اشغال ایران قرار می‌گیرند. پیش از پخش رسمی سریال برخی رسانه‌ها با استناد به تیزرهای منتشرشده، سریال را به نمایش برخی صحنه‌های نامناسب متهم کردند و خواستار توقیف آن شدند.
یکی از حواشی بزرگ «سووشون» در نمایشگاه کتاب شروع شد؛ نرگس آبیار و بهنوش طباطبایی در مراسمی شرکت کردند که به‌عنوان «جشن امضای کتاب سووشون» معرفی شده بود. این اقدام با واکنش‌های منفی از سوی جامعه ادبی مواجه شد. منتقدان این حرکت را نوعی سوءاستفاده از نام و میراث سیمین دانشور دانستند. در پی این انتقادات، تصاویر مربوط به این مراسم از صفحه رسمی سریال در اینستاگرام حذف شد و عوامل سریال اعلام کردند که تنها کارت‌پستال‌هایی با طرح سریال امضا شد.
با پخش قسمت اول سریال برخی منتقدان از وفاداری نرگس آبیار به متن اصلی رمان تمجید کردند. آنها به بازسازی دقیق فضای شیراز دهه ۲۰ و استفاده از تکنیک‌هایی مانند انیمیشن برای نمایش ذهنیات شخصیت زری اشاره کردند. با این حال، برخی نیز به کندی روایت و برخی دیالوگ‌ها انتقاد داشتند و به طولانی بودن قسمت اول سریال نقدهایی وارد کردند.
سریال «سووشون» با بودجه‌ای بالغ بر ۲۰۰ میلیارد تومان، یکی از پرهزینه‌ترین تولیدات شبکه نمایش خانگی محسوب می‌شود. برخی حضور نرگس آبیار به‌عنوان کارگردان زن را یکی از نقاط مثبت سریال عنوان کردند. عنوان می‌شود که آبیار در این سریال، مانند آثار قبلی‌اش تمرکز ویژه‌ای بر روایت زن‌محور داشته است. شخصیت زری، زن تحصیلکرده و دغدغه‌مند، محور اصلی داستان است که در بستر تاریخی و اجتماعی دوران اشغال ایران توسط متفقین، دچار تحولات شخصیتی و اجتماعی می‌شود.
وفاداری به متن اصلی رمان، روایت زن‌محور و بازسازی دقیق فضای تاریخی از نقاط قوت آن محسوب می‌شود، اما استفاده نعل به نعل از متن کتاب و روایت طولانی در قسمت اول هم به مذاق خیلی‌ها خوش نیامده است. انتخاب بازیگران اصلی، بهنوش طباطبایی و میلاد کی مرام، چهره‌های تصنعی این بازیگران و نوع بازی و استفاده از لهجه شیرازی از دیگر نقدهایی است که به قسمت اول سریال شده است.
از متوسلانی تا آبیار
اولین بار در دهه ۶۰ زمزمه‌هایی مبنی بر اقتباس سینمایی از «سووشون» به راه افتاد و حتی محمد متوسلانی در گفت‌وگویی با ماهنامه سینمایی فیلم اعلام کرد اجازه ساخت فیلم براساس رمان «سووشون» را از دانشور گرفته است. متوسلانی به‌علت هزینه‌های بالای تولید و یافت نشدن تهیه‌کننده در نهایت نتوانست «سووشون» را به فیلم برگرداند. در سال‌های بعد داوود ملاپور، کارگردان «شوهر آهوخانم»، ابراز تمایل کرد تا اقتباسی سینمایی از این رمان انجام دهد. متوسلانی ۳ سال پیش در گفت‌وگویی با ایسنا از بسته شدن قراردادی میان نماینده داوود ملاپور با خانم دانشور خبر داد؛ قراردادی که مطابق آن امتیاز سینمایی «سووشون» به داوود ملاپور واگذار شد. در نهایت تلاش‌های ملاپور هم راه به جایی نبرد تا اینکه بهمن فرمان‌آرا تصمیم به ساخت اثری براساس این رمان گرفت، ولی این بار هم طلسم اقتباس سینمایی از رمان دانشور شکسته نشد. در نهایت این نرگس آبیار (کارگردان) و محمدحسین قاسمی (تهیه کننده) بودند که طلسم اقتباس از «سووشون» را شکستند.
