سه روایت خاص از رایزنی های پزشکیان در دوشنبه | توسعه مناسبات چه سودی برای ایران و تاجیکستان دارد؟
همشهری آنلاین – گروه سیاسی: رایزنی‌های روسای‌جمهور ایران و تاجیکستان در شرایطی است که اگرچه مناسبات تهران و دوشنبه طی دهه‌های اخیر با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده، اما دو کشور طی بیش‌از ۳ سال‌گذشته گام‌های موثری در راستای گسترش روزافزون همکاری‌های دوجانبه برداشته‌اند که گواه آن، افزایش حجم مبادلات اقتصادی طرفین از حدود ۱۴۰ میلیون‌دلار در سال ۱۴۰۰ به ۳۴۰ میلیون دلار در سال‌جاری است؛ یعنی چیزی در حدود سه‌برابر.
در نهمین روز خردادماه ۱۴۰۱ بود که امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان پس از چیزی درحدود ۹ سال و پس از سفر شهریورماه ۱۴۰۰ شهید رئیسی به دوشنبه، در راس هیاتی بلندپایه وارد تهران شد و مقام‌های ارشد ایران دیدار و گفت‌وگو کرد؛ سفری که علاوه‌بر امضای ۱۷ سند همکاری در جریان آن، دوطرف دوران تازه‌ای از مناسبات و همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای را آغاز کرده‌اند. از آن زمان تاکنون، مراودات دیپلماتیک میان تهران و دوشنبه به‌صورت مستمر ادامه داشته و سفر پزشکیان به دوشنبه، آن‌هم پیش از حضور در مسکو، از عزم دوطرف برای گسترش روزافزون همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف حکایت دارد.
همکاری‌های رو به توسعه تهران – دوشنبه
- ایران و تاجیکستان طی بیش از ۳ سال‌گذشته چیزی در حدود ۴۴ سند همکاری امضاء کرده‌اند.
- اسناد همکاری حوزه‌های متنوع سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را دربر می‌گیرد.
- طی بیش از ۳ سال‌گذشته ۴ سفر در سطح عالی میان دوطرف انجام شده‌است.
- تهران و دوشنبه طی سال‌های اخیر در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، مانند «شانگهای» نیز همکاری داشته‌اند.
- اشتراکات فرهنگی، تاریخی و زبانی و همچنین دغدغه‌های مشترک، زمینه‌ساز گسترش روزافزون مناسبات دوطرف شده‌است.
دلایل اهمیت توسعه روابط ایران و تاجیکستان
- گسترش مناسبات دوجانبه در حوزه‌های مختلف، برای تهران و دوشنبه اهمیت ویژه‌ای دارد.
- تاجیکستان، به‌عنوان کشوری درحال توسعه و محصور در خشکی، برای توسعه مناسبات با ایران اهمیت ویژه‌ای قائل است.
- ایران از اصلی‌ترین مسیرهای دسترسی تاجیکستان به آب‌های آزاد به‌شمار می‌رود.
- دسترسی به بندر چابهار، نه‌تنها برای تاجیکستان، بلکه دیگر کشورهای آسیای‌مرکزی، اهمیت راهبردی دارد.
- اهمیت ژئوپلتیک آسیای‌مرکزی، اهمیت نقش‌آفرینی ایران در این حوزه را دوچندان کرده‌است.
- تهران و دوشنبه دغدغه‌های امنیتی مشترکی، به‌ویژه در زمینه فعالیت گروه‌های تروریستی تکفیری، دارند.
- توسعه مناسبات با تاجیکستان، به‌عنوان پل تاریخی ارتباط ایران با قفقاز و اوراسیا برای تهران اهمیت ویژه‌ای دارد.
۱
جنبه‌های اقتصادی سفر پزشکیان
- ۱۳ تفاهم‌نامه همکاری میان ایران و تاجیکستان در نشست فعالان اقتصادی دو کشور به امضاء رسید.
- گفته می‌شود حدود ۲۰ سند همکاری در تاجیکستان امضا می‌شود که بخش مهمی از آنها در حوزه اقتصادی است.
- تهران و دوشنبه می‌کوشند مسیر تحقق چشم‌انداز ۵۰۰ میلیون دلاری در مبادلات تجاری را هموار کنند.
- همکاری‌های حوزه گمرک و استاندارد از بخش‌های مورد توجه دوطرف در این سفر خواهد بود.
- تاجیکستان از مشتریان خدمات فنی و مهندسی ایران به شمار می‌رود.
- تهران و دوشنبه در حوزه فناوری‌ها و تکنولوژی‌های جدید نیز وارد دوران تازه‌ای از همکاری‌های دوجانبه می‌شوند.
- دو کشور در حوزه انرژی و نیروگاهی نیز مصمم به توسعه همکاری‌ها هستند.
- ایران و تاجیکستان با امضای تفاهم‌نامه‌های مشترک، مسیر توسعه سرمایه‌گذاری‌ها را تسهیل می کنند.
- تسهیل فعالیت بخش‌خصوصی، از رویکردهای مشترک دو کشور است.
۲
پرونده‌های سیاسی روی‌میز
- تبادل‌نظر درباره ایجاد چارچوب‌های جدید همکاری در سطوح مختلف
- بررسی روندها و تغییرات ژئوپلتیک در آسیای‌مرکزی
- تقویت همگرایی تهران – دوشنبه در مواجهه با دغدغه‌های امنیتی مشترک
- رایزنی درباره افغانستان
- هم‌افزایی در چارچوب همکاری‌های منطقه‌ای و چندجانبه
۳
رویکردهای فرهنگی
توسعه همکاری‌های فرهنگی – گردشگری میان ایران و تاجیکستان از مهم‌ترین دستورکارهای سفر پزشکیان به دوشنبه است که در ادامه به بخشی از آنها اشاره می‌شود.
- پیگیری اجرای تفاهم لغو روادید بین دو کشور از طریق مرزهای زمینی و هوایی
- توسعه همکاری‌های مشترک در زمینه گردشگری سلامت
- نهایی‌سازی توافق‌های متنوع دوجانبه در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری
- افتتاح پژوهشگاه فرهنگ فارسی تاجیکی
- رایزنی با محوریت تقویت اشتراکات فرهنگی، تاریخی و زبانی باهدف توسعه تعامل‌های چندوجهی ایران و تاجیکستان
دیدار تاریخی پزشکیان و پوتین
«روابط تهران و مسکو به سطح مشارکت راهبردی ارتقا می‌یابد»؛ این جمله‌ای است که اخیرا دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین درباره اهمیت راهبردی سفر پزشکیان به مسکو بیان کرده‌است. این در حالی است که نهایی‌سازی توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه مهم‌ترین دستورکار این سفر است.
- امضای توافقنامه راهبردی ایران و مسیر توسعه همه‌جانبه مناسبات را هموار می‌کند.
- با امضای این توافقنامه، همکاری‌های دوطرف در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و دفاعی بیش‌از پیش تسهیل می‌شود.
- دیدار پزشکیان و پوتین از برنامه‌های کانونی این سفر به شمار می‌رود.
- رئیس‌جمهور ایران با نخست‌وزیر روسیه نیز دیدار خواهد کرد.
- حضور در جمع تجار و صنعتگران روسی از دیگر دستورکارهای سفر پزشکیان به روسیه است.
- تقویت همگرایی تهران – مسکو در تحولات بین‌المللی از رویکردهای ویژه این سفر است.
- گسترش بیش از پیش همکاری‌های پولی و بانکی از اولویت‌های مهم این سفر خواهد بود.
