عدالت، احسان و رسیدگی به خویشاوندان پایه‌های زندگی اجتماعی است
به گزارش خبرنگار مهر، آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی ظهر سه شنبه در جلسه تفسیر آیات قرآن کریم در ماه مبارک رمضان که به میزبانی حسینیه دفتر نماینده ولی‌فقیه در استان خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: چهاردهمین آیه از آیات زندگی با آیه‌ها، آیه ۹۰ سوره مبارکه نحل است؛ ذات مقدس پروردگار در این آیه سه اصل برای زندگی اجتماعی انسان بیان می‌کند و سه اصل را نیز در مقام عوامل فروپاشی جامعه بیان می‌کند.
نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی افزود: ما به‌عنوان مسلمان باید به دنبال سبک زندگی اسلامی باشیم، زیرا خداوند متعال دین را برای دنیا ما نازل کرده است و محدود به آخرت است، دین برنامه زندگی بشر را ارائه کرده است که نتیجه آن را در آخرت دریافت خواهیم کرد.
وی ادامه داد: بشر برای زندگی کردن، ماندن و مردن آفریده شده است که این زندگی دارای دو بخش ثبات و گذار است که مرحله گذار مربوط به زندگی در دنیاست و مرحله ثبات زندگی در آخرت است؛ مرگ به معنای نابودی نیست، بلکه انتقال از یک مرحله گذار به مرحله ثبات هست.
علم الهدی با بیان اینکه اصل دین و دین‌مداری برای زندگی دنیاست، عنوان کرد: خداوند متعال به ما قدرت تفکر و تعقل و انواع و اقسام نعمت‌ها را داده است تا بر اساس برنامه دین زندگی ثابت خود را بسازیم، لذا ما باید سبک زندگی خود را از اسلام بگیریم.
سه اصل عدالت، احسان و رسیدگی به خویشاوندان؛ مبنای زندگی اجتماعی در قرآن
نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی خاطرنشان کرد: مرحله گذار دارای دو نوع زندگی است، یک زندگی با خود و دیگری زندگی با اجتماع و جامعه است؛ ما بایستی هر دو زندگی خود را بر اساس برنامه دین باشد؛ در خصوص زندگی اجتماعی خداوند متعال در این آیه «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَی وَیَنْهَی عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ وَالْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ؛ به‌راستی خدا به عدالت و احسان و بخشش به خویشاوندان فرمان می‌دهد و از فحشاء و منکر و ستم گری نهی می‌کند. شما را اندرز می‌دهد تا متذکّر [این حقیقت] شوید که فرمان‌های الهی، ضامن سعادت دنیا و آخرت شماست».
وی بابیان اینکه خداوند به عدالت در زندگی امر فرموده است، اضافه کرد: در اجرای اصل عدالت بایستی عمل ما متناسب با ارتباطات ما باشد، یعنی در خانواده آن‌طور که با فرزند خود برخورد می‌کنید با همسر خود رفتار نکنید، چون همسر محرم و شریک زندگی شماست؛ مرحله دوم عدل این هست که در ارتباطات خودمان از هرگونه تبعیض بپرهیزیم، به‌طور مثال شما اگر پنج فرزند دارید باید با هرکدام از آن‌ها با عدالت و بدون تبعیض رفتار کنید و مرحله سوم توجه به حقوق دیگران است، یعنی اگر شما از کسی پول قرض کردید، حق ایشان است که پول ایشان را پس بدهید.
علم الهدی با اشاره به معنای چهارم عدل اظهار کرد: ما قابلیت‌ها را رعایت کنیم، یعنی هر چیزی را سر جای خودش قرار دهیم؛ ما در زندگی خود با یکسری قابلیت‌ها و ظرفیت‌ها روبرو هستیم؛ اگر در زندگی این چهاراصل را رعایت کردیم، عادل هستیم.
نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی تأکید کرد: اگر ما در زندگی عادل بودیم و سبک زندگی اسلامی داشته باشیم، دیگر در زندگی ما عداوت و دشمنی، اضطراب و سختی و … نیست؛ در بعضی موارد تنها عدل در زندگی کافی نیست و نیاز به یک حرکت اضافه‌تری داریم که بر اساس این آیه مبارکه «احسان» است.
وی با بیان اینکه در مسائل زندگی خانوادگی حرف اول را احسان می‌زند، ابراز کرد: اگر در خانواده تنها عدل رعایت شود و احسان نباشد، نمی‌توان زندگی کرد، به‌طور مثال بر اساس عدل مرد وظیفه دارد لباس خانواده خود را تأمین کند، اگر تنها یک لباس زمستانی بخرد تا زمانی که آن لباس کهنه نشود، نیازی نیست، لباس جدیدی تهیه کند اما احسان کنار عدل در زندگی موجب می‌شود این مرد متناسب با هر فصل برای اعضای خانواده خود لباس تهیه کند.
علم الهدی ابراز کرد: و یا به‌طور مثال زن وظیفه‌ای ندارد در منزل کار کند اما بر اساس احسان و زندگی جمعی مدیریت خانه را بر عهده می‌گیرد؛ لذا خداوند متعال می‌فرماید احسان و عدل در زندگی لازم است.
نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی در تفسیر «وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَی» بیان کرد: درگذشته این فرهنگ وجود داشت که فرزند اول خانواده پس از ازدواج تنها نسبت به خانواده خود احساس مسئولیت نمی‌کرد بلکه نسبت به والدین و خواهر و برادر خود نیز احساس مسئولیت می‌کردند که متأسفانه امروز این فرهنگ کمتر شده است.
سه عامل فروپاشی جامعه از نگاه قرآن؛ فحشاء، مُنکر و زیاده‌خواهی است
وی با اشاره به سه اصلی که موجب نابودی زندگی اجتماعی انسان می‌شود، تصریح کرد: نخست پرهیز از فحشاء است که شامل گناهان باطنی و عینی می‌شود؛ گاهی انسان در فکر و ذهن خودشان مرتکب گناه می‌شوند که عمل او را فاسد می‌کند؛ اندیشه گناه عبادت و عمل خوب شما را آلوده و کثیف می‌کند.
علم‌الهدی خاطرنشان کرد: اصل دوم مربوط به «وَالْمُنْکَرِ» هست؛ مُنکر ناهنجاری‌های اجتماعی است که شامل تظاهر به گناه و دشمنی باخداست که در این بخش نهی از منکر بر ما واجب می‌شود، یعنی اگر من در زندگی اجتماعی خود به‌عنوان بنده خدا منکری مانند بی‌حجابی را ببینم بایستی در مقابل آن بایستم.
نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی داد: اصل سوم که خداوند متعال در زندگی اجتماعی دستور به پرهیز از آن را داده «وَالْبَغْیِ» است که به معنای راضی بودن فرد به‌حق خودش هست و تجاوز نکردن به حقوق دیگران در زندگی اجتماعی است؛ دقت داشته باشید که تمام کسانی که در دنیا دست به تجاوز به حقوق دیگران زدند از خودخواهی و تجاوز از حق خودشان بوده است که دنبال زیاده‌خواهی بودند و تا آنجایی که منافع و لذایذش جا داشته باشد ظلم می‌کند و حدومرزی برای تجاوز او نیست.
