فراز و فرودهای رابطه ایران با مصر برای چیست؟

به گزارش همشهری آنلاین، حسن هانی‌زاده-کارشناس مسائل منطقه: مصر همواره به عنوان بزرگ‌ترین کشور عربی -اسلامی سهم بسیار بزرگی در حوزه‌های منطقه‌ای دارد. هم‌مرزی با فلسطین اشغالی و قرابت با دو دریای مدیترانه و سرخ از جمله اساسی‌ترین ویژگی‌های این شکور به حساب می‌آید. معمولا مصر به عنوان یک بازیگر تعیین کننده در معادلات سطح منطقه شناخته می‌شود.

ایران با کشور مصر در طول تاریخ ارتباطات پر فراز و نشیبی داشته است. کشور ایران در زمان پیش از عبدالناصر؛ ارتباط خوبی با مصر داشت و حتی شاه مخلوع ایران، محمدرضا پهلوی اولین زن خود را از میان شاهزادگان مصری برگزید و فوزیه را به همسری انتخاب نمود. اما پس از روی کار آمدن جمال عبدالناصر این ارتباط به تیرگی گرایید و از سال 1952 رابطه ایران با مصر در سطح و فضای دیگری ادامه پیدا کرد، به طوری که در مقطعی از زمان ارتش دو کشور در حالت آماده باش قرار گرفتند.

اما پس از انقلاب اسلامی ایران؛ اساسا رابطه ایران با مصر در تعلیق و قطع ارتباط قرار گرفت. یکی از علل مهم این موضوع پیوستن مصر به قرارداد کمپ دیوید و به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی اسرائیل بود. مصر در این شرایط از جبهه ضداسرائیلی مقاومت فاصله گرفت و سعی کرد رابطه و مراودات سیاسی و اقتصادی خود را با رژیم اشغالگر اسرائیل شروع نماید. آنان حتی به تبادل سفیر نیز رسیدند.

اما نکته مهم این است که سرمایه‌گذاری‌های چندساله اخیر ایران در حوزه اتوموبیل‌سازی و نساجی و صادرات برخی اقلام موجب شده که مصر نیز منافعی داشته باشد و سود خود را در همراهی با ایران ببیند. مضووع ارتباط دوباره با مصر همواره از سوی دو کشور مطرح بود؛ اما یک نوع بدبینی بین مقامات ایرانی و مصری به این روابط وجود داشت. علت این بدبینی چند موضوع بود. اول آنکه مصر در موضوعات اقتصادی همواره تابع آمریکا و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس است و با توجه به اختلافات ایران با بعضی از این کشورها موضوع اعتماد به مصر از سوی ایران سخت است و ملاحظاتی را به وجود می‌آورد.

موضوع بعدی آن است که در کشور مصر در مورد رابطه با ایران دو دیدگاه اساسی وجود دارد؛ اول آنکه برخی از سیاسیون نظیر عمرو موسی معتقدند در حد متعادل باید با ایران رابطه برقرار کرد و از فرصت ایران بهره‌مند شد. اما از آنسو نهادهای امنیتی مصر یک ملاحظه جدی دارند. پذیرش ایران و مذهب تشیع در مصر؛ امنیتی‌های مصری را به این ایده رهسپار کرده که احتمال دارد این موضوع موجب نفوذ ایران در جامعه مصری شود. به هرحال ایران سعی کرده است که رابطه خود با مصر را برقرار سازد اما برخی عوامل داخلی و خارجی مانع این امر می‌شوند.