لک‌لک‌ها به شهرری بر می‌گردند
همشهری‌آنلاین-سید محمد فخار: سایت یک هکتاری طبیعت‌گردی شهرری این روزها در آستانه افتتاح قرار دارد تا امیدها به بازگشت لک‌لک‌های تهران زنده شود. این پروژه در قالب یک سایت پرنده‌نگری تاکنون ۸۵درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. به این ترتیب به‌زودی این پروژه با رویکرد زیست‌محیطی و فرهنگی به یکی از قطب‌های طبیعت‌گردی پایتخت تبدیل می‌شود.
خاطره لک‌لک‌ها در ری
شهرری یکی از زیستگاه‌های لک‌لک‌ها در قرون گذشته بوده و حضور این پرندگان در این منطقه جنوبی پایتخت آنقدر برای مردم جذابیت داشته که روی برخی از این جانوران که ماندگاری بیشتری در محله‌هایشان داشتند، اسم گذاشته بودند. امروز هرچند یاد وخاطره آنها برای شهروندان و مسافران ری باقی‌مانده است اما هنوز چشم‌ها بر بلندای گلدسته‌ها، دودکش‌ها، تیرهای چراغ برق به‌دنبال بال کشیدن و اوج و فرود این پرندگان سیر می‌کند. دهه‌ها پیش لک‌لک‌ها روی مناره بارگاه حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و بیمارستان فیروزآبادی و چند دودکش ازکار افتاده لانه می‌کردند. زنده‌یاد مرتضی احمدی، تهران‌شناس معروف در این‌باره می‌گفت: «من بارها در تهران قدیم، لک‌لک می‌دیدم. گنبد و گلدسته مسجد یا امامزاده‌ای نبود که لک‌لک روی آنها نباشد. خودم یک‌بار در حرم حضرت عبدالعظیم، جنگ لک‌لک و مار را تماشا کردم. این لقب «حاجی لک‌لک» هم که به این پرنده داده بودند، از سینه مادربزرگ‌ها و مادرهای شهرری به بچه‌ها منتقل می‌شد و خاطره‌های زیادی با لک لک‌ها داشتند.» شاهد دیگر حضور لک‌لک‌های جنوب تهران، کاشی سقاخانه باب الحوائج مولوی است که در سال ۱۳۴۸یعنی ۵۶سال پیش نصب شده و روی کاشی گلدسته حرم به همراه ۲لک‌لک نقش بسته است.
تخریب زیستگاه و کاهش غذا
در دهه‌های اخیر با گرم شدن زمین، کاهش منابع غذایی لک‌لک‌ها بر اثر جمع‌آوری زباله، از بین رفتن تالاب‌های محلی جنوب شهرری، زیستگاه و قلمرو لک‌لک‌ها تخریب شد تا حضور آنها در این منطقه هم کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر شود. این پرندگان کنارآبزی به ماهی‌ها و آب برای زندگی نیاز مبرم دارند و در دوره‌های سرد از اقلیم‌های دیگر به سمت شهرری که هوای گرم‌تری داشت، کوچ می‌کردند. در این نقطه لانه‌سازی و تخم‌گذاری می‌کردند و جوجه‌ها در همین بخش از تهران پرگرفتن می‌آموختند. این پرندگان بزرگ و زیبا در دشت‌های تهران ۵تا ۶ماه زندگی می‌کردند و با آغاز فصل گرما به مناطق شمالی و خنک‌تر پر می‌گرفتند. در عین حال با تخریب زیستگاهشان این روند متوقف شد و لک‌لک‌های شهرری برای کوچ زمستانی، به مناطقی از ترکیه و دریاچه وان رفتند.
بازگشت لک لک‌ها در آینده
حالا برای بازگشت آنها، پروژه بوم‌گردی «سایت لک‌لک‌ها» در منطقه در حال اجراست و تاکنون ۸۵درصدپیشرفت فیزیکی داشته است. این پروژه با رویکردی طبیعت‌محور و با هدف توسعه گردشگری پایدار، نشاط اجتماعی و احیای زیستگاه‌های طبیعی شهرری طراحی و انجام می‌شود و به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد.. احداث این سایت شهرری را تبدیل به قطب طبیعت‌گردی می‌کند.
حرکت فرهنگی در شهرری
رضا شنگی، شهردار منطقه ۲۰ در گفت و گوی اختصاصی به همشهری می‌گوید: همزمان با ایام نوروز۱۴۰۴و در راستای رویکرد نشاط اجتماعی و احیای زیستگاه‌های طبیعی شهر ری، به همت معاونت خدمات شهری و اداره زیباسازی منطقه، ۱۰جفت المان نمادین لک‌لک از جنس فایبرگلاس و آهن، در موقعیت‌های مهم شهرری همچون میادین غیبی، نماز، فرمانداری، بسیج و ساعی نصب شد تا علاوه بر زیباسازی محیط شهری، هویت تاریخی و طبیعی شهرری را یادآور شوند. از سویی با ساخت سایت لک‌لک‌ها، نه‌تنها اقدامی عمرانی و زیست‌محیطی، بلکه حرکتی فرهنگی و اجتماعی برای بازگرداندن نشاط و طبیعت به قبله تهران صورت می‌گیرد؛ سایتی که ظرفیت‌های بی‌نظیری برای توسعه گردشگری طبیعی و آموزش محیط‌زیستی دارد.
امکانات سایت
برکه‌ای به وسعت ۱۷۰۰مترمربع
کبوترخانه
اتاق پرنده‌نگری
کلبه دوطبقه پرنده‌دوستان
زیرساخت‌های متنوع گردشگری
۳۰لانه پرنده برای جذب گونه‌های مهاجر
سایر امکانات سایت لک‌لک‌ها
کانال پیرامونی: ۹۰۰متر
معبر بیرونی: ۶۵۰متر
مسیر درونی: ۴۵متر
سرویس بهداشتی: ۶چشمه
فضاهای فرهنگی و آموزشی
