مسواک نزنیم چه اتفاقی برای دندان‌ها می‌افتد؟

همشهری‌آنلاین – پروانه بندپی: خبر کوتاه است و نگران‌کننده؛ ۱۵ درصد از ایرانی‌ها اصلاً مسواک نمی‌زنند! و تا وقتی دندان‌شان درد نگیرد یا آبسه نکند، به دندانپزشک مراجعه نمی‌کنند. این خبر را مشاور وزیر بهداشت در امور دندانپزشکی اعلام کرده و گفته که شاخص پوسیدگی دندان در کودکان زیر ۱۲ سال هم اوضاع خوبی ندارد.

پوسیدگی دندان، یکی از معضلات جدی در کشور ما است. سال گذشته بود که رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اعلام کرد: هر ایرانی حداقل ۶ دندان پوسیده دارد؛ ۸۰ درصد افراد ۵ تا ۶ ساله حداقل ۵ دندان شیری پوسیده، یا کشیده‌شده یا پرشده دارند و افراد ۳۰ تا ۴۰ ساله که در سن فعالیت اجتماعی هستند، ۱۲ تا ۱۳ دندانِ ازدست‌رفته دارند. در گروه سنی بالای ۶۵ سال هم بیش از ۵۵ درصد افراد حتی یک دندان ندارند! این در حالی است که به گفته پزشکان، در صورت مراقبت درست، دندان‌ها تا پایان عمر از دست نمی‌رود.

در مراکز دولتی فقط کشیدن دندان بیمه است

دکتر علی تاجرنیا، دندانپزشک، استاد دانشگاه و رئیس هیات مدیره جامعه دندانپزشکی ایران به همشهری‌آنلاین می‌گوید: تعداد دندان‌های پوسیده ایرانی‌ها به نسبت توقعی که از آن می‌رود، زیاد است و نیاز است که هم در مقوله پیشگیری و هم در بخش درمان طرحی تازه‌ای داشته باشیم.

دکتر تاجرنیا می‌گوید: مشکلات حوزه دندان در ایران یک سرش به کوتاهی مسئولان برمی‌گردد و یک سرش به آموزش‌ندیدگی مردم مربوط است. حدود ۲۰۰۰ مرکز جامع خدمات سلامت زیر نظر وزارت بهداشت در کشور فعالند که در این مراکز، خدمات دندانپزشکی هم ارائه می‌شود اما خدماتی که در این دندانپزشکی‌ها با پوشش بیمه ارائه می‌شود، فقط در حد پایه است مثل کشیدن دندان که به درد مردم نمی‌خورد.

این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: درضمن تعداد دندانپزشکان در این مراکز بسیار کم است و کار مردم راه نمی‌افتد. مراکز غیردولتی هم که گران هستند و خیلی از مردم از عهده هزینه‌های آنها برنمی‌آیند. به همین دلیل کلا دور سلامت دندان خود را خط می‌کشند.

مراقبت از دندان فقط ۴ قلم می‌خواهد

رئیس هیات مدیره جامعه دندانپزشکی ایران در ادامه می‌گوید: خیلی از مردم نمی‌توانند خدمات دندانپزشکی را دریافت کنند و دچار بی‌دندانی می‌شوند. فقط تعداد کمی برای دندان خود مراجعه می‌کنند. آن هم بنا بر ضرورت. یعنی تا دچار دندان‌درد شدید نشوند، به دندانپزشکی مراجعه نمی‌کنند. چون از عهده مخارج آن برنمی‌آیند. اما موضوع این است که این افراد پیشگیری هم نمی‌کنند. پیشگیری از پوسیدگی دندان که هزینه خاصی ندارد و فقط ۴ قلم نیاز دارد؛ مسواک، خمیردندان، نخ دندان و دهانشویه‌.

تاجرنیا می‌گوید: باور خیلی‌ها این است که دندان‌ها چه از آنها مراقبت کنیم و چه نکنیم، در یک بازه‌ای دچار پوسیدگی می‌شوند و از بین می‌روند. درحالی‌که ۸۰ درصد بیماری‌های دهان و دندان با آموزش درست و مناسب قابل پیشگیری است و شما تا دوران پیری می‌توانید دندان‌های طبیعی خود را داشته باشید.

بیشتر بخوانید؛

• این گروه سنی ۱۳ دندانِ از دست‌ رفته دارند

• ۲۰ توصیه مهم و کاربردی برای مراقبت از دندان کودک

• بلایی که نمک سر دندان‌ها می‌ آورد

کودک‌تان را مرتب پیش دندانپزشک ببرید

آمار پوسیدگی دندان‌ها در کودکان ایرانی هم بسیار بالا است و طبق آمارهای موجود، بیش از ۸۰ درصد کودکان ۵ تا ۶ ساله حداقل ۵ دندان شیری پوسیده، پرشده یا کشیده‌شده دارند. کارشناسان، ناآگاهی و آمورش‌ندیدگی خانواده‌ها را یکی از دلایل عمده آمار بالای پوسیدگی دندان در کشور به خصوص در کودکان عنوان می‌کنند.

دکتر مصطفی محاوری، دندانپزشک کودکان و فلوشیپ ارتودنسی در این زمینه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: متاسفانه در ایران چکاپ دندان کودکان عمدتا جدی گرفته نمی‌شود و کودک را تا ۶ – ۷ سالگی یک بار هم پیش دندانپزشک نمی‌برند. خیلی از والدین می‌گویند کودک‌مان تا حالا مشکل یا درد دندان نداشته و برای همین او را نیاوردیم! در حالی که قبل از شروع درد و بروز پوسیدگی باید او را بیاورند.

به گفته این دندانپزشک، والدین باید کودکان را هر ۴ تا ۶ ماه یک بار نزد دندانپزشک ببرند. حتی اگر مشکلی در دندان و دهان کودک مشاهده نشود.

دکتر محاوری با تاکید بر این که اولین چکاپ دندانپزشکی کودکان باید حداقل در یک سالگی انجام شود، می‌گوید: چکاپ دندانپزشکی هم مثل سایر چکاپ‌های پزشکی اطفال است و والدین باید این موضوع را جدی بگیرند و حداقل از یک سالگی که یکی دو دندان کودک رویش پیدا کرده، اولین چکاپ دندانش را انجام دهند تا توصیه‌های تغذیه‌ای و بهداشتی توسط دندانپزشک به والدین ارائه شود.

اگر مسواک نزنیم چه اتفاقی برای دندان‌ها می‌افتد؟

اما اگر مسواک نزنیم، چه اتفاقی برای دندان‌ها رخ می‌دهد؟ دندانپزشکان تاکید دارند که مسواک زدن یک امر ضروری و الزامی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها و بی‌دندان شدن است و باید روزانه ۲ بار مسواک بزنیم؛ یک بار قبل از صبحانه و یک بار شب‌ها قبل از خواب. درضمن علاوه بر مسواک، باید از نخ دندان و دهانشویه هم استفاده کرد تا زمان پوسیدگی دندان‌ها به تاخیر بیفتد.

البته دکتر تاجرنیا می‌گوید: نحوه درست مسواک زدن هم مهم است و این که فقط مرتب مسواک بزنیم کافی نیست. مسواک باید بتواند خرده‌های غذا را با کمترین آسیب به دندان پاک کند. پس درست مسواک زدن را باید آموزش ببینیم. درضمن روزانه باید ۲ بار مسواک بزنیم؛ نه کمتر و نه بیشتر. دقیقه و ثانیه‌اش خیلی مهم نیست اما اگر درست مسواک بزنیم، ۲ تا ۳ دقیقه طول می‌کشد.

برای مراقبت از دندان‌ها نه تنها مسواک، بلکه نخ دندان هم ضروری است. این را تاجرنیا می‌گوید و اضافه می‌کند: خیلی‌ها استفاده از نخ دندان را یک کار اضافی می‌دانند. درحالی‌که نخ دندان، مکمل مسواک است و باید بعد از هر وعده غذایی استفاده شود. به خصوص شب‌ها.

به گفته این دندانپزشک، دندانی که پوسیده شده، هرچقدر زودتر و در مراحل اولیه پوسیدگی درمان شود، هزینه‌های درمانش کمتر است و عمر دندان هم بیشتر می‌شود. اگر پوسیدگی یک دندان در حد مینا و عاج باشد، معمولا با مبلغی منطقی در اکثر کلینیک‌ها قابل درمان است. چون دندان در این مرحله هنوز زنده است. اگر خرابی دندان به عصب رسید و عصب‌کشی انجام شد، هم عمرش نصف می‌شود و هم هزینه‌های درمان آن دندان ۴ تا ۵ برابر می‌شود. باز هم تاکید می‌کنم که پیشگیری بهتر از درمان است. پس باید به خوبی مراقب دندان‌ها باشیم.

بیشتر بخوانید؛

• واقعا لازم است هر ۴ ماه یک بار مسواک نو بخریم؟

• ۱۴ عادت غلط که باعث نابودی دندان‌هایتان می‌شود