منابع آبی استان بوشهر آب رفت؛ وابستگی ۶۰ درصدی به همسایگان

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: استان بوشهر در جنوب ایران و در منطقه‌ای گرم و خشک قرار گرفته است که میانگین بارندگی سالانه پایینی دارد ولی همین بارش‌های کم هم طی سال‌های اخیر محقق نشده تا منابع آبی استان با افت شدید روبرو شوند.

آمارها نشان می‌دهد که میزان بارندگی‌ها در استان بوشهر در مقایسه با میانگین بلندمدت، کاهش قابل توجهی داشته است. این کاهش بارندگی، نه تنها بر منابع آب سطحی مانند رودخانه‌ها و سدها تأثیر گذاشته، بلکه ذخایر آب زیرزمینی را نیز به شدت کاهش داده است.

استان بوشهر با کمبود منابع آبی روبرو است؛ سد رئیسعلی دلواری به عنوان مهمترین منبع آب کشاورزی این استان با افت ذخایر روبرو است و منابع آب شرب استان نیز وابستگی بیش از ۶۰ درصدی به همسایگان دارد.

هر چند سد کوثر در استان کهگیلویه و بویر احمد سهم مد نظر را تأمین می‌کند ولی استان بوشهر برای بهره‌مندی از منابع آبی کازرون با چالش‌های فنی و گاهاً اجتماعی روبرو است.

بخشی از آب استان بوشهر از طریق تأسیسات آب‌شیرین‌کن تأمین می‌شود که هزینه‌های بسیار بالایی برای این کار باید صرف شود و البته در برخی موارد هم شاهد کاهش میزان تولید هستیم که بر روند توزیع تأثیرگذار است.

وضعیت بارش‌ها در استان بوشهر

بررسی وضعیت بارندگی‌ها در استان بوشهر طی امسال و سال قبل نسبت به میانگین بلند مدت نشان می‌دهد که این استان با کاهش چشمگیر بارش‌ها روبرو بوده است و منابع آبی این استان کاهش یافته است.

هر چند میزان بارش‌ها در استان نسبت به سال قبل ۱۱ درصد افزایش دارد ولی نسبت به میانگین بلند مدت ۴۱ درصد کاهش نشان می‌دهد و میزان تحقق بارش‌ها در سال جاری نسبت به میانگین، ۵۰ درصد است در حالی که میانگین بارندگی سالانه بلند مدت در استان بوشهر ۲۵۲ میلیمتر و میانگین بارش طی هفت ماه نخست سال آبی ۲۱۸ میلیمتر است، مجموع بارندگی استان بوشهر در سال آبی جاری یعنی از اول مهر ۱۴۰۳ تا ۱۵ فروردین ۱۴۰۴ معادل ۱۱۳ میلی‌متر بوده است.

بررسی این آمار نشان می‌دهد که هر چند میزان بارش‌ها در استان نسبت به سال قبل ۱۱ درصد افزایش دارد ولی نسبت به میانگین بلند مدت ۴۱ درصد کاهش نشان می‌دهد و میزان تحقق بارش‌ها در سال جاری نسبت به میانگین، ۵۰ درصد است.

البته شمال استان بوشهر نسبت به جنوب استان وضعیت بهتری را داشته است و میانگین بارش‌ها طی سال آبی جاری در شمال استان ۱۶۹ میلیمتر و در جنوب استان ۶۵ میلیمتر بوده است.

بیشترین بارش‌ها در ایستگاه رودفاریاب با ۳۲۹ میلیمتر، ایستگاه بزپر با ۲۶۵ میلیمتر و ایستگاه سد تنگ ارم با ۲۴۵ میلیمتر ثبت شده است که هر سه ایستگاه در شهرستان دشتستان قرار دارند.

بیشترین میزان کاهش بارندگی‌ها در استان بوشهر طی سال آبی جاری مربوط به ایستگاه‌های جم، ریز، باغان، دیر و کنگان بوده است.

کاهش ۱۳ درصدی بارش‌ها

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: مجموع بارندگی استان بوشهر در سال آبی جاری یعنی از اول مهر ۱۴۰۳ تا ۱۵ فروردین ۱۴۰۴ معادل ۱۲۶ میلی‌متر بوده است.

علی محمدی خاطرنشان کرد: این رقم در سال آبی گذشته یعنی از اول مهر ماه ۱۴۰۲ تا ۱۵ فروردین سال قبل ۱۱۳ میلی‌متر بوده است که این نشان دهنده کاهش ۱۱ درصدی بارندگی در مقایسه با سال آبی گذشته است.

آمار بارندگی بلند مدت استان بوشهر ۲۵۴ میلیمتر است که این موضوع استان بوشهر را به یک استان خشک و کم‌باران تبدیل ساخته است وی اضافه کرد: آمار میانگین بارندگی بلند در مدت مشابه ۲۳۵ میلیمتر است که نشان دهنده کاهش ۵۲ درصدی بارندگی سال آبی جاری استان بوشهر در مقایسه با آمار بارندگی بلند مدت استان در بازه زمانی مشابه است.

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان بوشهر افزود: باید به یاد داشت که روزهای بارانی استان عمدتاً در دو ماه بهمن و اسفند رقم می‌خورد و مابقی ماه‌های سال به جز آبان و آذر بارندگی کمتر از ۵ میلی‌متر یا صفر است.

محمدی خاطرنشان کرد: آمار بارندگی بلند مدت استان بوشهر ۲۵۴ میلیمتر است که این موضوع استان بوشهر را به یک استان خشک و کم‌باران تبدیل ساخته است اما باید توجه داشت که در ۶۰ درصد از دوره ۱۵ ساله و ۵۷ درصد از دوره آماری بلند مدت حتی همین بارندگی حداقلی رقم نخورده است.

وی ادامه داد: کاهش بارندگی‌ها در مرحله اول باعث افت کمی و کیفی منابع آب سطحی مثل رودخانه‌ها مسیل‌ها، سدها، چاه‌ها، چشمه‌ها و قنات‌ها می‌شود، در مرحله بعد این کاهش بارندگی موجب خشکسالی در بخش کشاورزی و تأثیرگذاری مستقیم بر حجم و کیفیت محصولات راعی و باغی می‌شود.

محمدی اضافه کرد: تأثیرات بعدی کاهش بارندگی، اشتغال منفی در بخش کشاورزی و صنایع وابسته به آن است بدون شک دنباله‌دار شدن بیکاری و افزایش مهاجرت از روستاهای مولد کشاورزی از روستاها به حاشیه شهرها موجب منازعات اجتماعی و ناآرامی‌های محلی و منطقه‌ای می‌شود.

وابستگی بوشهر به همسایگان

مدیرعامل آب و فاضلاب استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: مهمترین منابع تأمین آب شرب استان بوشهر شامل سد کوثر، منابع آب کازرون، آب‌شیرین‌کن‌ها و منابع محلی است که روزانه ۴۰۰ هزار و ۳۹۸ متر مکعب آب از این طریق تأمین می‌شود.

ابوالحسن عالی با بیان اینکه ۴۲ درصد از آب استان بوشهر از طریق سد کوثر در استان کهگیلویه و بویر احمد تأمین می‌شود، سهم این منبع را ۱۶۷ هزار و ۸۹۶ متر مکعب در روز عنوان کرد.

وی از تأمین ۱۹ درصد آب استان بوشهر از طریق منابع آب کازرون خبر داد و بیان کرد: روزانه ۷۴ هزار و ۵۱۰ متر مکعب آب از طریق منابع آب کازرون برای استان بوشهر تأمین می‌شود.

مدیرعامل آب و فاضلاب استان بوشهر سهم آب‌شیرین‌کن را ۱۰۰ هزار و ۱۵۰ مترمکعب معادل ۲۵ درصد عنوان کرد و افزود: ۵۷ هزار و ۸۴۲ متر مکعب آب معادل ۱۴ درصد از آب استان نیز از منابع محلی تأمین می‌شود.

وی تصریح کرد: بیش از ۶۰ درصد منابع آبی استان بوشهر از طریق استان‌های فارس و کهگیلویه و بویر احمد تأمین می‌شود و مابقی آب مصرفی استان از طریق آب‌شیرین‌کن‌ها و منابع محلی تأمین می‌شود.

استاندار بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: یکی از اولویت‌های ما در استان بوشهر، تأمین آب پایدار است که در این راستا پیگیری‌های فراوانی صورت گرفته و برنامه‌های مختلفی را داریم.

ارسلان زارع یکی از اولویت‌های کاری خود را پیگیری مسئله آب استان دانست و بیان کرد: با توجه به کمبود منابع آبی در استان طرح‌های مهمی چون تکمیل سدها و توسعه آب‌شیرین‌کن‌ها را دنبال می‌کنیم و پیگیر جذب اعتبارات مورد نیاز در این زمینه هستیم.

وی افزود: در شرایط فعلی و با توجه به کمبودهایی که وجود دارد، نیاز است که مردم مدیریت مصرف را در دستور کار داشته باشند و آگاهی‌بخشی و آموزش در این زمینه در دستور کار باشد تا شاهد مصرف بهینه آب باشیم.

استاندار بوشهر افزود: این آموزش باید از سنین پایین آغاز شود تا تغییر رفتار در بلندمدت شکل بگیرد. در همین راستا، پیشنهاد می‌کنم جوایزی برای تشویق مردم به مصرف بهینه در نظر گرفته شود و صدا و سیمای استان نیز در این زمینه نقش‌آفرینی کند.

زارع تأکید کرد: از مسئولان استان خواسته‌ایم که با مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح و اقدامات به‌موقع و اثرگذار، آب مورد نیاز مردم شهرستان‌هایی مانند دشتستان و جم که در معرض تنش آبی قرار دارند، تأمین شود تا تابستان پیش رو مردم با کمترین چالش تابستان را سپری کنند.

با توجه به کمبود منابع آب شرب، کشاورزی و صنعت در استان بوشهر باید اقداماتی نظیر اجرای طرح‌های مدیریت مصرف آب، آموزش مردم برای صرفه‌جویی در مصرف آب و استفاده از روش‌های نوین آبیاری در کشاورزی در دستور کار باشد.

تغییر الگوی کشت و توسعه کشت گلخانه‌ای به منظور افزایش بهره‌وری آب در بخش کشاورزی و همچنین احداث سدها و آب‌بندها، استفاده از فناوری‌های نوین مانند شیرین‌سازی آب دریا، از دیگر برنامه‌های استان بوشهر برای تأمین آب باشد.