نفت در قنات اشک چشم | این کاریز ۱۵۰سال دارد
همشهری آنلاین – سمیرا باباجانپور : قنات وسک بیش از ۱۵۰ سال قدمت دارد. قناتی پرآب در دل باغ‌های کن. «مهدی ثابت» متولی قنات، می‌گوید: «مظهر این قنات در باغ خانوادگی‌مان در شمال محله شهران قرار دارد؛ جایی که باغ‌های نیمه شمالی کن قرار گرفته است. عمق اولیه مادرچاه وسک ۳۵ متر است و ۱۲ میل دارد. ۲ حلقه چاه این قنات در انبار نفت بزرگ شهران ساخته شده است. قنات وسک را مقنی‌های یزدی ساختند. پدرم می‌گفت: درگذشته مقنی‌های یزدی در کن رفت‌وآمد داشتند و حتی مسئولیت لایروبی قنات هم با آن‌ها بود. این قنات با خاطرات بسیاری از کودکان قدیم روستای کن پیوند خورده است. دورتادور مظهر قنات را سنگ‌چین می‌کردیم و در تابستان یک استخر کوچک می‌ساختیم. از آنجا که آب قنات خنک بود بعد از آبتنی ساعت‌ها زیر نور خورشید دراز می کشیدیم تا سرما از وجودمان برود. آب قنات وسک برخلاف این روزها بسیار زلال بود و اهالی به آن لقب اشک چشم داده بودند. چون مثل اشک چشم پاک و زلال بود.»
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
ثابت که چند نسل قبل او هم متولی آب قنات وسک بوده‌اند، می‌گوید: «این قنات که بیش از ۳۰ تا ۴۰ هکتار از باغ‌های نیمه شمالی کن را آبیاری می‌کند تنها به‌واسطه دو حلقه چاهی است که در انبار نفت شهران دارد و متأسفانه بخشی از آن به نفت آغشته شده. چندین بار این موضوع را از طریق محیط‌زیست پیگیری کردیم و قرار شد مسئولین انبار نفت چاه جدیدی حفر کنند و مسیر قنات را تغییر دهند، ولی هنوز کار خاصی انجام نشده است.»
سهم آب قنات وسک ۱۹۲ ساعت ظرف ۸ روز بود که بین باغداران تقسیم می‌شد. گاهی باغداران این سهم آب را می‌فروختند. هر روز هم آب به نام یک باغدار بود. مثلاً روز آقا شیخ، روز حاج علی، روز کربلایی محمد و … جالب اینکه سند سهم آب هر باغ همچنان وجود دارد و باغداران بر اساس آن سهم آب خود را روزانه دریافت می‌کنند. این سند برای امروز و دیروز نیست و به گمانم بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد و هنوز باغداران به آن پایبند هستند.»
