نگاه عرفانی و جمالشناسانه عطار به جهان هستی
احسان قبول در گفتگو با خبرنگار مهر به بررسی دلایل ماندگاری آثار عطار نیشابوری پرداخت و با اشاره به مفاهیم بنیادین انسانی مطرحشده در آثار عطار از جمله چیستی انسان، هدف خلقت و سیر و سلوک اظهار کرد: این مفاهیم، فراتر از زمان و مکان، همواره برای انسانها مسئله بنیادین بوده است.
عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: فریدالدین عطار نیشابوری، شاعر و عارف نامی قرنهای ششم و هفتم هجری، با آثار جاودانه خود همچون منطقالطیر، الهینامه و اسرارنامه، نه تنها در ایران بلکه در جهان نیز تأثیر شگرفی بر ادبیات و اندیشههای عرفانی گذاشته است. مفاهیم فرازمانی و فرامکانی آثار عطار، بهویژه استفاده از زبان نماد و رمز، باعث همذاتپنداری مخاطبان از فرهنگها و اعصار مختلف شده است.
وی افزود: استفاده از نمادها و رمزها در آثار عطار، بهویژه در منطقالطیر، موجب شده است تا مخاطبان مختلف با شخصیتهای رمزی داستان همذاتپنداری کرده و آنها را درک کنند. پرندگان گوناگون در منطقالطیر، نمادهای مختلف شخصیتهای انسانی هستند و سفر آنها به سوی قاف و سیمرغ، نمادی از روشهای متکثر سیر و سلوک انسان بهسوی کمال واحد است. نگاه عرفانی و جمالشناسانه عطار به جهان هستی نیز از دیگر دلایل ماندگاری آثار اوست.
قبول به تأثیر عطار بر نویسندگان و شاعران غربی اشاره کرد و گفت: ویکتور هوگو در افسانه قرون، و ارمان رنو در شبهای ایرانی، از جمله نویسندگان و شاعران فرانسوی هستند که آثار آنها نشان از تأثیرپذیری از منطقالطیر دارد.
عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد همچنین به ترجمههای متعدد آثار عطار به زبانهای فرانسوی و انگلیسی اشاره کرد و از ترجمه دیک دیویس و همسرش از منطقالطیر بهعنوان یکی از بهترین ترجمهها به زبان انگلیسی نام برد که توسط انتشارات پنگوئن در مجموعه کلاسیکهای جهان منتشر شده است.
به گفته وی این ترجمهها نشان از اقبال جهانی به آثار عطار دارند. دیدگاه فرازمانی و فرامکانی عطار و نگاه او به پیوند انسان و جهان هستی از منظر الوهیت و جهان معنویت، باعث شده است که آثار او برای همیشه مخاطبان خاص خود را داشته باشد و آثار و نگرش او بر ادبیات جهان تأثیرگذار باشد.