پشت پرده عقب نشینی ترامپ در برابر انصارالله

همشهری آنلاین: با وجود آن که طی ۲۰ ماه اخیر انصارالله یمن موفق شده بود تا کشتی‌های مرتبط با اسرائیل را هدف قرار دهد، ورود آمریکا به تحولات دریای سرخ و بمباران یمن با هدف حمایت از اسرائیل باعث شد تا برخی کارشناسان روزهای سختی را برای یمن پیش بینی کنند. این پیش بینی‌ها چندان درست از آب در نیامد، چون نیروهای آمریکایی خیلی زود اعلام کردند که از بمباران یمن دست کشیده‌اند و دیگر یمن را بمباران نخواهند کرد. این در حالی بود که طی چند ماه گذشته آمریکایی ها در علمیات‌های جداگانه‌ای بارها شهرهای صنعا، صعده و الحدیده یمن را هدف حملات هوایی سنگین قرار داده بودند، اما پس از چند ماه آمریکا با میانجی گری عمان به توافقی برای توقف حملات به یمن دست یافت. در همین ارتباط روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده است که تا روز سی‎ویکم بمباران یمن توسط ارتش آمریکا، ترامپ که همیشه نسبت به درگیری‌های نظامی طولانی‎مدت در خاورمیانه بدبین بود، خواستار گزارش پیشرفت شد، اما نتایج مورد نظر ترامپ در این گزارش حاصل نشده بود و آمریکا حتی برتری هوایی بر ارتش یمن ایجاد نکرده بود. براساس این گزارش، آن‌چه به اطلاع ترامپ رسیده بود آن بود که پس از ۳۰ روز حملات شدید علیه یمن، درگیری نظامی پرهزینه آمریکا بی نتیجه بوده است و همین نتیجه باعث شد تا آمریکا توقف بمباران یمن را اعلام کند. در ارتباط با عقب نشینی آمریکا از بمباران یمن، گفتگویی با دو کارشناس مسائل غرب آسیا، آقایان «محمدرضا مرادی» و «حسن هانی‌زاده» داشتیم و نظر این کارشناسان را درباره عقب نشینی آمریکا از بمباران یمن جویا شدیم. مشروح این گفتگو به شرح ذیل است:

به عنوان سوال نخست بفرمائید که چرا آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند که بمباران یمن بایستی متوقف شود؟

محمدرضا مرادی: وقتی ترامپ در اسفندماه سال گذشته اعلام کرد که با بمباران بایستی انصارالله یمن را متوقف کنیم، توجه نداشت که مداخله قدرت‌های خارجی در یمن به دیلیل روحیه ملی یمنی‌ها و مسائل مرتبط با ایدئولوژی مردم یمن نمی‌تواند به نتیجه دست یابد و این بمباران نیز به مانند دیگر مداخلات خارجی در یمن ناموفق خواهد بود. در سال ۲۰۱۵ عربستان و امارات نتوانستند کاری با یمن انجام دهند، در حالی که بن سلمان گفته بود که در عرض یک هفته انصارالله را برکنار می کنیم، اما ۱۰ سال گذشت و عربستان نتوانست به هدف خود برسد. اکنون انصارالله تبدیل به قدرت منطقه‌ای شده و این عربستان و امارات بودند که ناگزیر به عقب نشینی شدند. در ابتدای جنگ علیه یمن در سال ۲۰۱۵، حداقل ۱۱ کشور مختلف وارد ائتلاف عربی علیه یمن شدند، اما در نهایت این ائتلاف تبدیل به ۲ کشور امارات و عربستان شدند و میان عربستان و امارات هم اختلافاتی بروز داد، چون عربستان یمن را حیات خلوت خود می دانست و بدنبال تجزیه یمن نبود، ولی امارات بدنبال تجزیه یمن و تسلط بر بنادر این کشور بود. حتی در دهه‌های گذشته در دهه ۱۹۶۰ هم مصری‌ها در حمله به یمن شکست خوردند. ترامپ واقعیت تاریخی شکست مداخله قدرت‌های خارجی در یمن را در نظر نگرفت و آمریکا نیز شکست خورد. در همین مدت کوتاه جنگ آمریکا علیه یمن، بیش از ۹ پهپاد پیشرفته آمریکایی سقوط کرد و یمنی‌ها توانستند جنگنده های آمریکایی را هدف قرار دهند. در جریان جنگ یمن، ارتش آمریکا هزینه‌ تا ۳ میلیارد دلار متحمل شد. نیویورک تایمز نیز گفته بود ترامپ تصمیم داشته است تا جنگ را به مدت ۱۰ تا ۱۱ تا زمان ترور فرماندهان انصارلله ادامه دهد، اما در چند ماه گذشته فرماندهان ارشد انصارالله ترور نشدند و زیرساخت های یمن هم آسیب های جدی ندیدند. ما نباید یمن را مانند لبنان در نظر بگیریم، چون در لبنان جاسوسان اسرائیلی حضور داشتند، اما در یمن محیط متفاوت است و اسرائیل حضور فعالی ندارد. ساختار قبیله‌ای یمن هم مانع جاسوسی اسرائیل در این کشور شده است و در نهایت کارشناسان نظامی آمریکا و پنتاگون هم هشدار دادند که ادامه جنگ در یمن باعث کاهش ذخایر نظامی آمریکا خواهد شد و در نهایت ترامپ هم شکست را پذیرفت و بمباران را متوقف کرد. قبل از اعلام توافق ترامپ و یمن برای توقف بمباران‌های متقابل، رسانه‌های اسرائیلی تیتر زده بودند که ما در مخمصه یمن گرفتار شدیم. روزنامه تلگراف انگلیس هم تیتر انتقادی زد که ما از نظر تئوری در یمن برنده هستیم، اما روی زمین نمی توانیم دستاوردی داشته باشیم و انگلیس نباید خود را گرفتار این مخمصه کند. به همین دلیل نیز ائتلاف آمریکا و انگلیس تصمیم به توقف جنگ در یمن گرفتند.

خسارت های آمریکا در جنگ یمن چه مواردی بود که ترامپ را به پایان جنگ سوق داد؟

محمدرضا مرادی: باید توجه داشت که آمریکای دوران ترامپ به هیچ عنوان ضعف را بر نمی‌تابد و ترامپ می‌خواهد شعار «آمریکا اول» را القا کند. به همین خاطر ترامپ جنگ تعرفه‌ها را به راه انداخت. جنگ یمن نیز اعتبار آمریکا را خدشه دارد کرده است. آمریکا یک سوم بودجه نظامی و در همکاری با انگلیس نیمی از توان نظامی دنیا را در اختیار داشت و دو کشور با این توان نظامی در برابر انصارالله قرار گرفته بودند. این در حالی است که یمن حتی قبل از جنگ فقیرترین کشور عربی بود و تحت محاصره دریایی و زمینی و هوایی قرار دارد و آمریکا و انگلیس با این حجم توان نظامی در برابر یمن کم آوردند. جنگ یمن این تصویر را از آمریکا نشان داد که این کشور حتی توان شکست دادن یک گروه محلی ضعیف (به زعم خودشان) را ندارد. وقتی ناو ترومن جنگنده خودی را هدف قرار داد و چند بار از دریای سرخ فرار کرد، ضعف آمریکا نمایان شد. این متغیرها در محاسبات آمریکا در برابر یمن وجود نداشت و روی کاغذ اگرچه انصارالله هیچ شانسی برای پیروزی نداشت، اما در میدان نبرد انصارالله با آرمان دینی و روحیه ملی خود توانست نیروهای آمریکایی را از دریای سرخ فراری دهد.

پیام توقف بمباران یمن توسط آمریکا برای اسرائیل چه می تواند باشد؟

حسن هانی‌زاده: توافق دو جانبه میان آمریکا و انصارالله یک شکاف عمیق بین آمریکا و رژیم صهیونیستی ایجاد کرده است. اسرائیل انتظار نداشت که آمریکا به طور یکجانبه و بدون مشورت با تل‌آویو توافق نانوشته آتش‌بس را بپذیرد. این وضعیت نشان دهنده شکست نظامی آمریکاست، چون حضور ناوهای آمریکایی ترومن و آیزنهاور برای ورود به جنگ با انصارالله یمن روزانه ۲۰۰ میلیون دلار هزینه روی دست آمریکا گذاشته بود و برای ترامپ صرف این هزینه ۲۰۰ میلیون دلار در روز برای دفاع از اسرائیل پذیرفته نیست. ترامپ نگاه تاجرمآبانه به مسائل سیاسی و امنیتی دارد و به همین دلیل حاضر به صرف هزینه بی نتیجه به بهانه تامین امنیت اسرائیل نیست. از طرف دیگر انصارالله اشراف بالایی در تنگه باب المندب دارد و چند بار هم هواپیماهای آمریکا در دریای سرخ را هدف قرار داد، وقتی هم آمریکا با انصارالله به توافق رسید، این توافق با خشم نتانیاهو روبرو شد و سفیر آمریکا در اسرائیل را احضار کردند و برای نخستین بار سفیر آمریکا در اسرائیل اعلام کرد که ما در مسائل امنیتی خودمان از اسرائیل اجازه نمی گیریم. متعاقب آن سفر وزیر دفاع آمریکا به اسرائیل نیز لغو شد. از طرف دیگر سفر ترامپ به خاورمیانه بدون سفر به اراضی اشغالی خواهد بود و اسرائیل مقصد سفر رئیس جمهور آمریکا در جریان سفر منطقه‌ای به غرب آسیا نیست. این برای اولین بار است که یک رئیس جمهور آمریکا به خاورمیانه سفر می‌کند و این سفر بدون دیدار از اسرائیل صورت می‌گیرد. در جریان مذاکرات آمریکا با ایران نیز نتانیاهو از ترامپ خواست تا با ایران توافق نکند، اما نتانیاهو در این درخواست با واکنش شدید ترامپ روبرو شد. این شرایط نشان می‌دهد که آمریکا و اسرائیل دچار شکاف قابل توجهی در روابط دوجانبه خود شده‌اند.

با توجه به توقف بمباران یمن توسط آمریکا، آیا اسرائیل می‌تواند خودش به صورت مستقیم وارد درگیری مستقیم با یمن شود؟

محمدرضا مرادی: در ارتباط با این موضوع باید توجه داشت که حتی آمریکا به همراه انگلیس هم توان این که انصارالله را وادار به عقب نشینی کنند، نداشتند و اسرائیل هم این توان را نخواهد داشت تا انصارالله را وادار به عقب‌نشینی کند. اسرائیل در جنگ غزه نیز دچار مشکل شده و مخالفان جنگ در اسرائیل بسیار فعال شده‌اند. مخالفت‌های داخلی در اسرائیل برای پایان دادن به جنگ غزه، فشار مضاعفی علیه رهبران رژیم صهیونیستی ایجاد کرده است. اگر حمله یمن با موشک هایپرسونیک به مجاورت فرودگاه بن گورین تل‌آویو را هم در نظر بگیریم، این در واقع یک هشدار شدید به نتانیاهو بود، چون این موشک از ۴ دیواره سامانه موشکی عبور کرد. لذا وقتی انصارالله می‌تواند نزدیک فرودگاه اسرائیل را بزند، حتما خود فرودگاه هم می تواند بزند. در عین حال نتانیاهو ناچار است تا حملات را ادامه دهد، تا بحران ادامه یابد و او بتواند در قدرت باقی بماند. همین الان اگر جنگ در غزه متوقف شود، نتانیاهو سقوط خواهد کرد. نتانیاهو می داند پایان کار دولتش به معنای زندانی شدن و دادگاهی شدن خودش است. بسیار از احزاب در اسرائیل هم نتانیاهو را عامل شکست در عملیات هفت اکتبر نیروهای حماس می‌دانند. لذا نتانیاهو برای آن که بتواند در قدرت بماند و زندانی نشود، ناچار است تا جنگ در غزه و بمباران یمن را ادامه دهد، هرچند هیچکدام دستاوردی برای او نخواهد داشت.