چگونه می‌توان از رودخانه کم‌عمق ماهی درشت گرفت؟ | کتاب‌های ردی ناشران به چاپ‌های میلیونی رسیدند
همشهری آنلاین- علی‌الله سلیمی: کارِ نوشتن، معمولا پروسه طولانی مدت است که نتیجه‌بخش بودن آن به عوامل متعددی بستگی دارد تا محصول فکری و اندیشه‌ای یک نویسنده بعد از مدت‌ها به ثمر بنشیند و به دست مخاطبان برسد. این مسئله در شرایط فعلی کشورمان با چالش‌های گوناگونی مواجه است و مهم‌ترین آن‌ها، ارتباط تنگاتنگ بین وضعیت اقتصادی جامعه و امرِ نوشتن به منزله یک فعالیت فکری در شرایط کنونی است. قیمت سرسام‌آور و همواره رو به رشد کاغذ، ناشران را از قبول کارهای تازهِ نویسندگان مردد و دلسرد کرده و همین مسئله، متقابلا انگیزه نویسندگان برای خلق آثار جدید را به حداقل رسانده است. در سوی دیگر ماجرا، قیمت‌های چند برابری کتاب، تنها در فاصله زمانی یکی دو سال اخیر، میزان خرید علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی را با سیر نزولی مواجه کرده و در مواردی به حداقل رسانده است. مجموع این حداقل‌ها در حوزه نشر و بازار کتاب باعث انگیزه چندانی برای نویسنده و ناشر برای ادامه فعالیت باقی نماند و به نوعی با ناامیدی و یأس در این حوزه مواجه باشیم؛ اتفاق ناخوشایندی که در صورت وقوع، صدمات جبران‌ناپذیری به حوزه‌های فرهنگ و اجتماع وارد و جامعه را با بحران‌های فرهنگی و اجتماعی تازه‌ای مواجه خواهد کرد. اما در چنین شرایطی، تاثیر معجزه‌آسای امید و پشتکار را نباید نادیده گرفت؛ اهرم‌های قوی در مواجه با سختی‌ها و ناملایمات که اغلب گره‌گشاست و شواهد تاریخی بسیاری را می‌توان در تأیید این مسئله برشمرد. به ویژه در حوزه نشر و کتاب که بسیاری از آثار موفق جهانی که امروزه در ردیف شاهکارهای ادبی و کتاب‌های ماندگار جهان قرار دارند، پله‌های موفقیت را به آسانی طی نکرده‌اند و اغلب آن‌ها چنان با موانع پیچیده‌ای در ابتدای امر مواجه بودند که اگر امید و پشتکار نویسندگان این آثار نبود، هرگز به چاپ نمی‌رسیدند و امروزه فرهنگ جهانی از داشتن چنین گجینه‌های ادبی گران‌بهایی محروم بوده است. برای آشنایی با تعدادی از این کتاب‌های مطرح جهانی که در مواجه با مشکلات و موانع بی‌شمار ابتدای کار هرگز ناامید نشده و با پشتکار از همه موانع گذشته و سرانجام به قله‌های موفقیت رسیده‌اند، سرگذشت ۱۰ کتاب جهانی مطرح در این زمینه را مرور میکنیم.
- بر باد رفته اثر مارگارت میشل
کتاب مطرح و جهانی«برباد رفته» اثر مارگارت میشل، نمونه موفقی از پشتکار نویسنده برای انتشار یک کتاب در شرایط دشوار است. به گفته نویسنده، نوشتن این کتاب ۱۰ سال طول کشیده است. دست‌نوشته هزار صفحه‌ای میشل توسط بیش از ۳۸ ناشر رد شد اما سرانجام در سال ۱۹۳۶ توسط ناشری که از دوستان شوهرش بود به چاپ رسید و ظرف ۶ ماه پس از چاپ یک میلیون نسخه از آن به فروش رفت. مارگارت میشل توانست به خاطر این کتاب جایزه پولیتزر را از آن خود کند.
- لولیتا اثر ولادیمیر نابوکوف
کتاب«لولیتا»نوشته ولادیمیر نابوکوف که از آثار کلاسیک و شاهکارهای ادبیات داستانی قرن بیستم محسوب می‌شود و در رتبه چهارم بهترین رمان انگلیسی زبان کتابخانه مدرن قرار گرفته‌است، هم در ابتدای کار با مشکل قبول کار از سوی ناشران مواجه شد. ناباکوف ۲ سال با مخالفت ناشران روبه‌رو شد. سرانجام این کتاب در فرانسه به چاپ رسید و به عنوان بهترین کتاب قرن بیستم شناخته شد.
- خدمتکار اثر کاترین استاکت
کتاب«خدمتکار» اثر کاترین استاکت هم در ابتدا بسیار بدشانس به نظر می‌رسید، چون دستنویس این رمان خدمتکار که توسط بیش از ۶۰ ناشر وآژانس ادبی رد شد. اما یک ناشر کوچک پذیرفت کتاب را چاپ کند و پس از سه هفته به عنوان پرفروش‌ترین کتاب شناخته شد. تا به امروز بیش از ۵ میلیون نسخه از کتاب خدمتکار به فروش رسیده است.
- ارباب مگس‌ها اثر ویلیام گلدینگ
کتاب «ارباب مگس‌ها» نوشته ویلیام گلدینگ هم در ابتدا با مخالفت ۲۱ ناشر روبه‌رو شد اما پس از چاپ موفق شد برنده جایزه نوبل شود. در ابتدا تنها ۳۰۰۰ نسخه از آن به فروش رفت اما دو سال بعد یعنی در سال ۱۹۵۶ به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌ها بدل شد و مجله تایم از آن به عنوان یکی از ۱۰۰ کتاب موفق نام برد.
- آن فرانک؛ خاطرات یک دختر جوان اثر آن فرانک
کتاب«آن فرانک؛ خاطرات یک دختر جوان» اثر آن فرانک هم قبل از انتشار با موانع متعددی برای نشر مواجه شد و ۱۵ ناشر از چاپ آن امتناع کردند. پدر آنه با هزینه شخصی کتاب را چاپ کرد و خیلی زود به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های عصر خود بدل شد. این کتاب در حال حاضر به بیش از ۶۰ زبان در سراسر دنیا ترجمه شده و از برترین کتاب‌های قرن بیستم به‌شمار می‌آید. تا امروز فیلم‌ها و سریال‌های گوناگون و روایات مختلفی براساس این خاطرات تهیه شده است. این کتاب امروزه در لیست آثار حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
- کری اثر استفان کینگ
استفان کینگ، که امروزه به عنوان یکی از نویسندگان مطرح جهانی نامش سر زبان‌هاست و بیش از ۲۰۰ رمان پرفروش نوشته و منتشر کرده، زمانی که دستنویس کتاب«کری» را برای انتشار به دفاتر نشر برد، با مخالفت ناشران مختلف مواجه اما ناامید نشد و سرانجام کتاب خود را چاپ کرد و اتفاقاً با استقبال خوانندگان مواجه شد. استفان کینگ در اکثر مواقع چنین پاسخی را از ناشران دریافت می‌کرد: «ما هیچ علاقه‌ای به انتشار داستان‌های علمی تخیلی که آرمان‌شهرهای منفی را به تصویر می‌کشند نداریم.» اما کمی بعد کتابش چاپ شد و توانست بیش از یک میلیون نسخه بفروشد.
- جاناتان مرغ دریایی اثر ریچارد باخ
برای چاپ کتاب«جاناتان مرغ دریایی» اثر ریچارد باخ هم ناشران روی خوش نشان نمی‌دادند. باخ ۱۸ مرتبه با مخالفت ناشران روبه‌رو شد. آن‌ها می‌گفتند: «کسی حاضر به خواندن کتابی درباره‌ی یک مرغ دریایی نمی‌شود، سوژه این کتاب احمقانه است.» اما پس از انتشار کتاب تنها در سال اول یک میلیون نسخه از آن به فروش رفت و ریچارد باخ را از یک خلبان سابق نیروی هوایی به یک نویسنده مشهور و خوش‌آوازه بدل کرد.
- دفتر خاطرات نیکولاس اسپارکس
کتاب«دفتر خاطرات» نوشته نیکلاس اسپارکس هم که یک اثر عاشقانه است، در ابتدای کار با موانع بسیاری برای چاپ مواج شد اما نویسنده هیچ‌گاه دلسرد نشد و همچنان به دنبال ناشری برای انتشار کتابش گشت. این داستان عاشقانه ۲۴ بار مورد مخالفت قرار گرفت. سرانجام در سال ۱۹۹۶ به چاپ رسید و در اولین هفته در صدر فهرست کتاب‌های تخیلی نیویورک تایمز قرار گرفت.
- سرگذشت نارنیا اثر سی. اس لوئیس
کتاب«سرگذشت نارنیا» اثر سی. اس لوئیس» هم سرگذشت دردناکی در مراحل قبل از چاپ داشت اما امیدواری و پشتکار نویسنده، سرگذشت شرینی را برای آینده این کتاب رقم زد. لوئیس برای چاپ این مجموعه رمان تخیلی ۳۷ بار با مخالفت ناشران روبه رو شد تا اینکه یک کارگزار ادبی به نام جوفری بلیس به او کمک کرد تا کتابش را به چاپ برساند. تا به امروز بیش از ۱۰۰ میلیون نسخه کتاب از این مجموعه به ۴۷ زبان دنیا ترجمه و به فروش رسیده است.
- هری پاتر و سنگ جادو اثر جی. کی رولینگ
کتاب«هری پاتر و سنگ جادو» اثر جی. کی رولینگ هم در ابتدا با مخالفت جدی ناشران مواجه شد. رولینگ ۱۲ بار قبل از چاپ کتاب رمان خود با مخالفت رو به رو شد. سرانجام چاپ اول این کتاب در ۱۰۰۰ نسخه منتشر شد اما خیلی زود به یکی از پرفروش‌ترین کتاب های کودک و نوجوان دنیا بدل شد. این کتاب نخستین جلد از مجموعه کتاب‌های هری پاتر، نوشته جی کی رولینگ بود که بعد از انتشار مسیر تازه‌ای سر راه نویسنده باز کرد و او را به موفقیت‌های جهانی رساند.
